Bodu Namme: ಕುಂದಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಬಿದಿರಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಕುದುರೆಗೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿ, ಬಲಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ! ಏನಿದು ಕೊಡಗು ಜನರ ವಿಶಿಷ್ಟ ಆಚರಣೆ?

ಮಡಿಕೇರಿ: ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಕೊಡಗಿನ (South Kodagu) ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಲಯಬದ್ಧ ಮತ್ತು ಲವಲವಿಕೆಯ ಹಾಡುಗಳು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಪಸರಿಸುತ್ತವೆ. ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾದ ಮತ್ತು ವರ್ಣರಂಜಿತ ಉಡುಪನ್ನು ಧರಿಸುವ ಗ್ರಾಮಸ್ಥರು ಪ್ರತಿ ಮನೆಗೂ ಭೇಟಿ ನೀಡುವಾಗ ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ಪುರಾಣದ ಲಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ನೃತ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ -ವಿಶಿಷ್ಟ ಹಬ್ಬವಾದ ‘ಬೋಡು ನಮ್ಮೆ’ (Bodu Namme) ಅಂದರೆ ‘ಬೇಡ ಹಬ್ಬ’ದ (Bedu Habba) ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಜನರು ಗಾಢ ಬಣ್ಣದ ಹುಲಿಗಳಂತೆ ದೇಹದ ಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ಕೆಸರು ಹೊದಿಸಿದ ಹುಲ್ಲು, ಬಿದಿರಿನ ಕುದುರೆಗಳು ಮತ್ತು ಆನೆಗಳಂತೆ ಮೂರ್ತಸ್ವರೂಪ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹೊರಗಿನವರಿಗೆ, ಇದು ಸಾಮೂಹಿಕ ಫ್ಯಾನ್ಸಿ ಡ್ರೆಸ್ ಪ್ರಸಂಗದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ, ಕೊಡಗಿನ ಸ್ಥಳೀಯ ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರ ಈ ವಿಶಿಷ್ಟ ಹಬ್ಬವು ವಿನೋದ ಮತ್ತು ಉಲ್ಲಾಸಕ್ಕಿಂತ ಮಿಗಿಲಾದದ್ದು. ಇದು ಪ್ರಕೃತಿಯ ಅಂಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಪೂರ್ವಜರ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.

ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ‘ಕಾವೇರಿ ತೀರ್ಥೋದ್ಭವ’ (ತಲಕಾವೇರಿಯಲ್ಲಿ ಕಾವೇರಿ ನದಿ ಉಕ್ಕುವುದು) ಹಬ್ಬದ ನಂತರ, ದಕ್ಷಿಣ ಕೊಡಗಿನ ಪೊನ್ನಂಪೇಟೆ ಬಳಿಯ ಕುಂದಾ ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ‘ಬೋಡು ನಮ್ಮೆ’ ಹಬ್ಬದೋತ್ಸಾಹವನ್ನು ಬೆಳಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗ್ರಾಮದ ಈಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ‘ಬೋಡು’ ಹಬ್ಬದ ಋತುವಿನ ಆರಂಭವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಧಾರ್ಮಿಕ ವಿಧಿವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೊದಲ ‘ಬೋಡು ನಮ್ಮೆ, ದಕ್ಷಿಣ ಕೊಡಗಿನ ಹಲವಾರು ಗ್ರಾಮಗಳು ಕೊಡವ ಹೊಸ ವರ್ಷದ ನಂತರ (ಏಪ್ರಿಲ್‌ನಲ್ಲಿ) ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ ಹಳ್ಳಿಯೂ ತನ್ನ ಶ್ರೀಮಂತ ಜಾನಪದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಹಬ್ಬವು ಈಶ್ವರ ಮತ್ತು ಭದ್ರಕಾಳಿಯ ಜನಪದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ ಎಂದು IndianExpress ಜಾಲತಾಣ ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ.

‘ಬೋಡು ನಮ್ಮೆ’ಗೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡುವ ಕುಂದ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸಾಕಿದ ಕುದುರೆಯನ್ನು (ಬಿದಿರಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ) ಪರಣಮಣಿಯಲ್ಲಿ ಬಲಿ ನೀಡಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಸಂಭ್ರಮಕ್ಕೆ ಅಂತ್ಯ ಹಾಡಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಕೊಡವ ಗಾದೆಯೊಂದಿದೆ – ಕುಂಡತ್ಲ್ ಬಾಟ್ಲ್ ನ್ಹೆಂಡ ಕುದುರೆ, ಪರನಮನಿಲ್ ಅಳುಂಜ ಕುದುರೆ.. (Kundathl Bottl Nhenda Kudure, Paranamanil Alunja Kudre) “ಪರಣಮಣಿಯಲ್ಲಿ, ಹಬ್ಬವು ಈಶ್ವರ ಮತ್ತು ರಾಕ್ಷಸ ಭಸ್ಮಾಸುರನ ಕಥೆಯ ಕುರಿತಾಗಿದೆ. ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿನ ಪವಿತ್ರ ತೋಪಿನಿಂದ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ ಬಿದಿರಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಮೂರು ಕುದುರೆಗಳು ಮತ್ತು ಎರಡು ಆನೆಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ನಂತರ ಬಲಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ” ಎಂದು ಪರನಮನಿ ನಿವಾಸಿ ರಘು ಮಾಚಯ್ಯ ವಿವರಿಸಿದರು.

ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಹಳ್ಳಿಗೂ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳು ಅನನ್ಯವಾಗಿವೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. “ಹಬ್ಬದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಹಳ್ಳಿಗರು ಧರಿಸುವ ವಿವಿಧ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಭಗವಂತನ ಈಶ್ವರನ ವಿವಿಧ ರೂಪಗಳನ್ನು ಬಿಂಬಿಸುತ್ತವೆ.” ಇನ್ನೊಂದು ಕಥೆಯು ‘ಬೋಡು ನಮ್ಮೆಯು ಭದ್ರಕಾಳಿ ದೇವತೆಯ ಕಥೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿರುತ್ತದೆ. “ದೇವತೆಯ ಉಗ್ರ ಅವತಾರದಲ್ಲಿ, ಯಾರೂ ಅವಳನ್ನು ಶಾಂತಗೊಳಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಅವಳನ್ನು ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸಲು, ಭಕ್ತರು ಅವಳನ್ನು ವಿವಿಧ ವೇಷಭೂಷಣಗಳಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹುಲಿ, ಹುಲ್ಲಿನ ವೇಷಭೂಷಣಗಳು, ಹಳ್ಳಿಯ ಪುರುಷರ ಅಡ್ಡ ಉಡುಪುಗಳು ದೇವಿಯನ್ನು ಸಮಾಧಾನಪಡಿಸುವ ಮಾರ್ಗಗಳಾಗಿವೆ.” ಎಂದು ಐಮಂಗಲ ಗ್ರಾಮದ ಪಾರ್ವತಿ ಚೆಂಗಪ್ಪ ಮತ್ತು ಕುಂದ್ರಂಡ ಸಣ್ಣು ಪೆಮ್ಮಯ್ಯ ಹೇಳಿದರು.

ದಕ್ಷಿಣ ಕೊಡಗಿನ ಚೆಂಬೆಬೆಳ್ಳೂರು, ಐಮಂಗಲ, ಪಾರಣ, ಕಾವಾಡಿ, ಬಿಳುಗುಂದ, ನಲ್ವತೊಕ್ಲು, ಕುತಂಧಿ, ಮತ್ತು ಆರ್ಜಿ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. “ಇಲ್ಲಿನ ಸ್ಥಳೀಯರು ಈಶ್ವರ ಆರಾಧಕರು” ಎಂದು ಪಾರ್ವತಿ ವಿವರಿಸಿದರು. ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ, ಆಧುನಿಕತೆಯು ವಿಲಕ್ಷಣ ಡ್ರೆಸ್ಸಿಂಗ್ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ತಲುಪಿದೆ. ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು, ಖ್ಯಾತ ನಾಮರು, ಕುಖ್ಯಾತ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು, ಚಲನಚಿತ್ರ ನಟರು, ಹಾಸ್ಯಗಾರರು, ಮತ್ತು ಮಾಫಿಯಾ ಕಿಂಗ್‌ಪಿನ್‌ಗಳು ಸಹ ಭದ್ರಕಾಳಿ ದೇವಿ ಮತ್ತು ಈಶ್ವರ ದೇವರನ್ನು ಒಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಹಬ್ಬದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಜನರು ಗ್ರಾಮದಾದ್ಯಂತ ಪ್ರತಿ ಮನೆಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ ಆಶೀರ್ವಾದ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಬಣ್ಣಗಳ ಆಕರ್ಷಕ ಸಮ್ಮಿಳನದ ಹೊರತಾಗಿ, ಹಬ್ಬವು ಆಚರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮರಗಳನ್ನು ಕಡಿಯುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ನಿರ್ಬಂಧಗಳೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಕೃತಿಯ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ. “ಬೋಡು ನಮ್ಮೆಯ ಇತಿಹಾಸವು ಪೂರ್ವಜರ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಇದೆ, ಮತ್ತು ಈ ಹಬ್ಬದ ಆಚರಣೆಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯು ಸಮಯದ ಪರೀಕ್ಷೆಯನ್ನು ನಿಂತಿದೆ. ಇದು ರೋಮಾಂಚನಕಾರಿಯಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದರೂ, ಹಬ್ಬಕ್ಕೆ ಧಾರ್ಮಿಕ ಲೇಪವಿದೆ. ಕ್ಷಿಪ್ರ ನಗರೀಕರಣದ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಈ ಹಬ್ಬವು ಗ್ರಾಮಸ್ಥರನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿ ಪ್ರೀತಿ, ವಿಶ್ವಾಸ, ಸೌಹಾರ್ದತೆಯನ್ನು ಸಾರುತ್ತದೆ’’ ಎಂದು ಮಡಿಕೇರಿ ನಿವಾಸಿ ಶಶಿ ಸೋಮಯ್ಯ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟರು.

ಕೊಡಗು ರಾಜರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತ ದೇವಾಲಯ?

ಇಲ್ಲಿರುವ ಬೊಟ್ಲಪ್ಪ (ಈಶ್ವರ) ದೇವಾಲಯ ಬಹಳ ಪುರಾತನವಾದುದಾಗಿದ್ದು, ವನವಾಸಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದ ಪಾಂಡವರು ಕುಂದಬೆಟ್ಟಕ್ಕೆ ಬಂದಿದ್ದರಂತೆ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಒಂದೇ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಭೀಮನು ಕಲ್ಲು ಹೊತ್ತು ತಂದು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕಟ್ಟಿದನೆಂದೂ ಕೆಲಸ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮುಗಿಯುವ ವೇಳೆಗೆ ಬೆಳಗಾದುದರಿಂದ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಬಾಗಿಲು ನಿರ್ಮಿಸಲಿಕ್ಕಾಗಲಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಕಥೆಗಳಿವೆ. ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಪ್ರಕಾರ ಈ ದೇವಾಲಯವು ಕೊಡಗು ರಾಜರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿತವಾಗಿದೆಯೆಂದು, ಇದಕ್ಕೆ ಪೂರಕ ಎನ್ನುವಂತೆ ಶಿಲಾಸನದಲ್ಲಿ ‘ಮನೆಯ ಪಂಡ ಸಂಬ್ರಾಯ’ ಎಂಬ ಹೆಸರಿರುವುದು ಕಂಡು ಬರುತ್ತದೆ. ಅದೇನೆ ಇರಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯದ ಅಧಿದೇವತೆಯೂ ಆದ ಈಶ್ವರ ಸುತ್ತ ಮುತ್ತಲ ಗ್ರಾಮದ ರಕ್ಷಕನಾಗಿದ್ದಾನೆ.

ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದವರಿಗೆ ಮಕ್ಕಳಾಗುತ್ತದೆಯೆಂಬ ಪ್ರತೀತಿ ದೇವಾಲಯದ ಮುಂದೆ ಬೃಹತ್ ಶಿಲಾ ಬಂಡೆಯೊಂದು ಹರಡಿಕೊಂಡಿದ್ದು, ಈ ಬಂಡೆಯ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಉಬ್ಬು ಕಲ್ಲಿದ್ದು ಇದರ ಮೇಲೆ ನಿಂತು ಮೂರು ಸುತ್ತು ಸುತ್ತಿದರೆ ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದವರಿಗೆ ಮಕ್ಕಳಾಗುತ್ತದೆಯೆಂಬ ನಂಬಿಕೆಯಿದೆ. ಹಿಂದೆ ಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯ ಸ್ವಾಮಿಯ ನವಿಲು ಈ ಕಲ್ಲಿನ ಮೇಲೆ ನಾಟ್ಯವಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಈ ಕಲ್ಲನ್ನು ದೇರಟೆಕಲ್ಲು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.