Warkari: ಏನಿದು ವಾರಕರಿ ಸಂಪ್ರದಾಯ? ದೈವಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಕ್ಕೆ ವಿಠ್ಠಲ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ನಡೆಯುವ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಹೆಜ್ಜೆ ಹಾಕುವ ಬನ್ನಿ!
Varkari Warkari tradition: ವಾರಕರಿ ಪಂಥ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತವಿರುವ ಭಕ್ತಿಮಾರ್ಗದ ಒಂದು ಶಾಖೆ. ಮರಾಠಿಯಲ್ಲಿ ವಾರಕರಿ ಎಂದರೆ ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡುವವರು ಎಂದು. ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ, ಆಷಾಢ ಮತ್ತು ಕಾರ್ತೀಕ ಮಾಸಗಳ ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ಏಕಾದಶಿಯಂದು, ನೂರಾರು ಮೈಲಿ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಪಂಢರಪುರಕ್ಕೆ ಯಾತ್ರೆ ಹೋಗುವುದರಿಂದ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಈ ಯಾತ್ರೆಗೆ ಮರಾಠಿಯಲ್ಲಿ ವಾರಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
Updated on: Jul 17, 2024 | 11:34 AM
ವಾರಕರಿ ಪಂಥ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತವಿರುವ ಭಕ್ತಿಮಾರ್ಗದ ಒಂದು ಶಾಖೆ. ಮರಾಠಿಯಲ್ಲಿ ವಾರಕರಿ ಎಂದರೆ ಮತ್ತೆಮತ್ತೆ ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡುವವರು ಎಂದು. ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ, ಆಷಾಢ ಮತ್ತು ಕಾರ್ತೀಕ ಮಾಸಗಳ ಶುಕ್ಲ ಪಕ್ಷದ ಏಕಾದಶಿಯಂದು, ನೂರಾರು ಮೈಲಿ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಪಂಢರಪುರಕ್ಕೆ ಯಾತ್ರೆ ಹೋಗುವುದರಿಂದ ಈ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಈ ಯಾತ್ರೆಗೆ ಮರಾಠಿಯಲ್ಲಿ ವಾರಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಭಕ್ತಿ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಯಾರು ಯಾತ್ರೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೋ ಅವರು ವಾರಕರಿಗಳು. ವಾರಕರಿಗಳ ಆರಾಧ್ಯ ದೈವ ಪಂಢರಪುರದ ವಿಠ್ಠಲ ಅಥವಾ ವಿಠೋಬಾ. ಈತ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣನ ಇನ್ನೊಂದು ರೂಪ. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಸಂತರುಗಳಾದ ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರ, ನಾಮದೇವ, ತುಕಾರಾಮ, ಚೋಖಾ ಮೇಲಾ, ಏಕನಾಥ ಮೊದಲಾದವರು ತಮ್ಮ ಪ್ರವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿದರು. ವಾರಕರಿಗಳು ತಮ್ಮ ತಮ್ಮ ಊರುಗಳಿಂದ ಈ ಸಂತರ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತು ಪಂಢರಪುರಕ್ಕೆ ನಡೆದೇ ಸಾಗುತ್ತಾರೆ. ವಾರಕರಿ ಸಂಪ್ರದಾಯ (ಯಾತ್ರಿ ಸಂಪ್ರದಾಯ) ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ವೈಷ್ಣವ ಪಂಥಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.
ವಾರಕರಿ – ಮರಾಠಿಯಲ್ಲಿ वारकरी ಅರ್ಥ – ವಾರಿಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವವನು. ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಭಕ್ತಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಂಪ್ರದಾಯದೊಳಗೆ ಒಂದು ಸಂಪ್ರದಾಯ (ಧಾರ್ಮಿಕ ಚಳವಳಿ) ಆಗಿದೆ, ಇದು ಭೌಗೋಳಿಕವಾಗಿ ಭಾರತದ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ವಾರಕರಿಗಳು ಪಂಢರಪುರದ ಪ್ರಧಾನ ದೇವತೆಯಾದ ವಿಠ್ಠಲನನ್ನು, ವಿಷ್ಣುವಿನ ರೂಪವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಾರಕರಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಭಕ್ತಿ ಚಳವಳಿಯ ಸಂತರು ಮತ್ತು ಗುರುಗಳೆಂದರೆ ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರ್, ನಾಮದೇವ್, ಚೋಖಮೇಲಾ, ಏಕನಾಥ್, ಮತ್ತು ತುಕಾರಾಂ ಇವರೆಲ್ಲರಿಗೂ ಸಂತ ಎಂಬ ಬಿರುದು ನೀಡಲಾಗಿದೆ.
ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇತರ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಅಥವಾ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಾಗಿದೆ. ಇದು ವಿಠ್ಠಲ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವಿಠ್ಠಲನನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರನ್ನು ವಿಷ್ಣು ಅಥವಾ ಕೃಷ್ಣನ ರೂಪವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಿಠ್ಠಲನನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಪ್ಪನೆಯ ಹುಡುಗನಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಟ್ಟಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ನಿಂತಿರುವಂತೆ, ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಅವನ ಮುಖ್ಯ ಪತ್ನಿ ರಖುಮಾಯಿ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ.
ವಾರಕರಿ ಆಂದೋಲನವು ಜೀವನದ ಕಡೆಗೆ ಕರ್ತವ್ಯ ಆಧಾರಿತ ವಿಧಾನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ನೈತಿಕ ನಡವಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಮದ್ಯ ಮತ್ತು ತಂಬಾಕಿನಿಂದ ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ದೂರವಿಡುವಿಕೆ, ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಸಸ್ಯಾಹಾರಿ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಏಕಾದಶಿ ದಿನದಂದು (ತಿಂಗಳಿಗೆ ಎರಡು ಬಾರಿ) ಉಪವಾಸವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಈರುಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಬೆಳ್ಳುಳ್ಳಿ ಇಲ್ಲದ ಆಹಾರವೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಸ್ವಯಂ ಸಂಯಮ (ಬ್ರಹ್ಮಾಚಾರ್ಯ) ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಜೀವನ, ಜಾತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಅಥವಾ ಸಂಪತ್ತಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುವ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ಮಾನವೀಯತೆ, ಹಿಂದೂ ಪಠ್ಯಗಳ ಓದುವಿಕೆ, ಪ್ರತಿದಿನ ಹರಿಪಥ ಪಠಣ ಮತ್ತು ಭಜನೆ ಮತ್ತು ಕೀರ್ತನೆಯ ನಿಯಮಿತ ಅಭ್ಯಾಸ ಪದ್ಧತಿಯಾಗಿದೆ.
ಇತ್ತೀಚಿನ ಸಂಶೋಧನೆಯು ವಾರಕರಿಗಳು ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಕೃಷ್ಣನ ಅನುಯಾಯಿಗಳೆಂದು ಸೂಚಿಸಿದೆ. ಇತಿಹಾಸಕಾರರ ಪ್ರಕಾರ ಈ ವಾರಕರಿ ಸಂಪ್ರದಾಯ 13ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿದ್ದ ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರನಿಗಿಂತ ಹಳೆಯದು. ಆದರೆ ಸಂತರ ಮೂಲ ಗ್ರಾಮಗಳಿಂದ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಪಾದುಕೆಗಳನ್ನು ಒಯ್ಯುವ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು 1685ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವನು ತುಕಾರಾಮನ ಕಿರಿಯ ಮಗ ನಯನ ಮಹಾರಾಜ. ಮುಂದೆ 1820ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಹೈಬತ್ ರಾವ್ ಬುವಾ ಮತ್ತು ಸಂತ ತುಕಾರಾಮನ ಪೀಳಿಗೆಯವರು ಈ ಪದ್ಧತಿಯಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ತಂದರು. ಈಗ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ವಿವಿಧೆಡೆಗಳಿಂದ ಸುಮಾರು ನಲವತ್ತು ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಗಳು ಪಂಢರಪುರ ತಲುಪುತ್ತವೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿದೆ.
Also Read: ಆಷಾಢ ಪ್ರಥಮ ಏಕಾದಶಿ- ತಪ್ತ ಮುದ್ರಾ ಧಾರಣೆ ಸಮಯ: ವೈಷ್ಣವರಿಗೆ ಇದು ವಿಶೇಷ ಮಹತ್ವದ್ದು, ಯಾಕೆ?
13ನೆಯ ಶತಮಾನದಿಂದ 18ನೆಯ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ, ಸುಮಾರು ಆರು ನೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ, ವಾರಕರಿ ಪಂಥವು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅಗಾಧ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿತು. ದೇವರೇ ಪರಮ ಸತ್ಯ ಎಂದು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವ ವಾರಕರಿಗಳು, ಎಲ್ಲಾ ಮಾನವರೂ ಸಮಾನರು ಎಂದೂ ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ವೈಯಕ್ತಿಕ ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ತ್ಯಾಗ, ಸರಳತೆ, ಕ್ಷಮೆ, ಇಂದ್ರಿಯಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಗೆಲ್ಲುವುದು, ಶಾಂತಿಯುತ ಸಹಬಾಳ್ವೆ, ಅನುಕಂಪ, ಅಹಿಂಸೆ, ಪ್ರೇಮ, ವಿನಯ ಈ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಈ ಪಂಥವು ಬಹಳ ಒತ್ತು ಕೊಡುತ್ತದೆ. ವಾರಕರಿಗಳು ಪರಸ್ಪರರನ್ನು “ಬ್ರಹ್ಮ”ನೆಂದೇ ತಿಳಿದು ನಮಸ್ಕರಿಸುವುದು ಇವರ ವಿನಯಶೀಲತೆಗೊಂದು ಉದಾಹರಣೆ. (ಲೇಖನ ಮೂಲ – dhgutte.com ಮತ್ತು www.indica.today )
ಮರಾಠಿ ಸಂತರುಗಳು ಈ ಮೌಲ್ಯಗಳಿಂದ ಭಕ್ತಿಪಂಥದ ನೆಲೆಗಟ್ಟನ್ನು ಕಟ್ಟಿದರು. ಕೆಳಜಾತಿಯ ಜನರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಜೀವನವನ್ನು ನೋಡುವ ದೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವನ್ನು ವಾರಕರಿ ಪಂಥ ಮಾಡಿತು. ಮಾನವನಿಗೆ ಲೌಕಿಕ ಜೀವನ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವಾಗಲೂ, ನಿರ್ಲಿಪ್ತತೆ ಇರಬೇಕು ಮತ್ತು ಎಂತಹ ಕಷ್ಟ ಬಂದರೂ ತಾನು ನಂಬಿದ ಸತ್ಯವನ್ನು ಬಿಡದೆ ನಡೆಯಬೇಕು. ಜ್ಞಾನೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ತುಕಾರಾಮನಂಥ ಸಂತರುಗಳ ಬರವಣಿಗೆಯಿಂದ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರೂ ಇಂತಹ ಚಾರಿತ್ರ್ಯವನ್ನು ಮೈಗೂಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು.
Also Read: ಯೋಗ ನಿದ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀವಿಷ್ಣು: ಆಷಾಢ ಏಕಾದಶಿ ಅಥವಾ ದೇವಶಯನಿ ಏಕಾದಶಿ ಯಾವಾಗ, ಮಹತ್ವ ಏನು, ಆಚರಣೆ ಹೇಗೆ?
ವಾರಕರಿ ಪಂಥದ ಸಂತರು ದೈವಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸುಲಭದ ದಾರಿಯನ್ನು ತೋರಿಸಿದರು. ಇವರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಸರಳ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸಣ್ಣಸಣ್ಣ ಗೀತೆಗಳ ಕಿರುಪುಸ್ತಕಗಳನ್ನು ಬರೆದರು. ಜನಗಳ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಇದು ಹರಿಪಾಠ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಜನಪ್ರಿಯವಾಯಿತು. ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಸಂತನೂ ತನ್ನದೇ ಆದ ವಿಶಿಷ್ಟ ಗ್ರಾಮೀಣ, ಮಧುರ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುನಾಮ ಜಪಿಸಿ , ಮನದಲ್ಲಿ ದೇವರೊಂದಿಗೆ ಐಕ್ಯರಾದಂತೆ ಭಾವಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಫಲವನ್ನು ಕುರಿತು ಬರೆದಿದ್ದಾನೆ. ಅಂತಹ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸು ಎಲ್ಲಾ ಆಸೆಗಳನ್ನೂ, ಕೆಟ್ಟ ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನೂ ಮೆಟ್ಟಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಈ ವಿಚಾರಧಾರೆ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರು ಒಂದುಗೂಡಲಿಕ್ಕೆ ಸಹಾಯಮಾಡಿತು.
ವಾರಕರಿ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಬೇರುಗಳು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರವು ಅನೇಕ ಮಹಾನ್ ಋಷಿಗಳು, ಸಂತರು, ಅತೀಂದ್ರಿಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಮಾಜ ಸುಧಾರಕರ ಅಭಯಾರಣ್ಯವಾಗಿದೆ. ನಿಜವಾಗಿಯೂ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಪರಂಪರೆಯು ಅಗ್ರಾಹ್ಯವಾಗಿದೆ. ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ, ವಾರಕರಿ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಅತ್ಯಂತ ಗಮನಾರ್ಹವಾದದ್ದು. ಇದು ಅನೇಕ ಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಜೀವನ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ಇಂದು ವಾರಕರಿ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಕರ್ನಾಟಕ, ಗುಜರಾತ್ ಮತ್ತು ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಜನರ ಜೀವನ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ.
ಮತ್ತಷ್ಟು ಆಧ್ಯಾತ್ಮ ಸುದ್ದಿಗಳಿಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ
(ಗಮನಿಸಿ: ಈ ಲೇಖನವು ರೂಢಿಗತ, ಜನಪ್ರಿಯ ನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿದೆ. ಈ ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಸತ್ಯಗಳ ನಿಖರತೆಗೆ ಟಿವಿ9 ಜವಾಬ್ದಾರರಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ)
