ಆಧುನಿಕ ಶೈಲಿಯ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಮಂಡನೆ ಮಾಡಿದ್ದು ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ಜೇಮ್ಸ್ ವಿಲ್ಸನ್ 1860ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 7ರಂದು.
(pic credit: Google)
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾನಂತರ...
ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬಂದ ಬಳಿಕ ಮೊದಲ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡನೆ ಆಗಿದ್ದು 1947ರ ನವೆಂಬರ್ 26ರಂದು. ಅಂದಿನ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವ ಆರ್.ಕೆ. ಷಣ್ಮುಖಂ ಚೆಟ್ಟಿ ಮೊದಲ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸಿದ್ದು.
(pic credit: Google)
ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಬಜೆಟ್
ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ 10, ಪಿ ಚಿದಂಬರಂ 9, ಮತ್ತು ಪ್ರಣಬ್ ಮುಖರ್ಜಿ 8 ಬಜೆಟ್ಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ಅವರಿಗೆ ಇದು 7ನೇ ಬಜೆಟ್. ಸತತ 7 ಬಾರಿ ಮಂಡಿಸಿದ ದಾಖಲೆ ಅವರದ್ದು.
(pic credit: Google)
ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಬಜೆಟ್
ಯಶವಂತರಾವ್ ಚವಾಣ್ ಮಂಡಿಸಿದ 1973-74ರ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸಿದಾಗ 550 ಕೋಟಿ ರೂ ವಿತ್ತೀಯ ಕೊರತೆ ಇತ್ತು. ಆಗ ಅದನ್ನು ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಬಜೆಟ್ ಎಂದು ಟೀಕಿಸಲಾಗಿತ್ತು.
(pic credit: Google)
ಕ್ಯಾರಟ್, ಸ್ಟಿಕ್ ಬಜೆಟ್
1986ರ ಫೆ. 28ರಂದು ವಿಪಿ ಸಿಂಗ್ ಮಂಡಿಸಿದ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿತ್ತು. ಒಂದು ಕಡೆ ತೆರಿಗೆ ಹೊರೆ ಇಳಿಸಿತ್ತು. ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ತೆರಿಗೆಗಳ್ಳರಿಗೆ ಭಯ ಹುಟ್ಟಿಸಿತ್ತು.
(pic credit: Google)
ಡ್ರೀಮ್ ಬಜೆಟ್
1997-98ರಲ್ಲಿ ಪಿ ಚಿದಂಬರಂ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದ ಮುಂಗಡಪತ್ರವನ್ನು ಡ್ರೀಮ್ ಬಜೆಟ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ತೆರಿಗೆ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.
(pic credit: Google)
ಮಿಲ್ಲೇನಿಯಂ ಬಜೆಟ್
2000ರಲ್ಲಿ ಯಶವಂತ್ ಸಿನ್ಹಾ ಮಂಡಿಸಿದ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಮಿಲ್ಲೆನಿಯಂ ಬಜೆಟ್ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. 21 ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಆಮದು ಸುಂಕ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.
(pic credit: Google)
ರೋಲ್ಬ್ಯಾಕ್ ಬಜೆಟ್
2002-03ರಲ್ಲಿ ಯಶವಂತ್ ಸಿನ್ಹಾ ಮಂಡಿಸಿದ ಬಜೆಟ್ನಲ್ಲಿ ಹಲವು ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಯಿತು. ಅಂತೆಯೇ ಅದು ರೋಲ್ಬ್ಯಾಕ್ ಬಜೆಟ್ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿದೆ.
(pic credit: Google)
ಶತಮಾನದ ಬಜೆಟ್
2021ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ತಮ್ಮ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಶತಮಾನದ ಬಜೆಟ್ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದರು. ಹೂಡಿಕೆ, ತೆರಿಗೆ ಸಂಗ್ರಹ ಹೆಚ್ಚಳ, ಖಾಸಗಿಕರಣ ಇತ್ಯಾದಿ ಮೂಲಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಪುಷ್ಟಿ ಕೊಡಲಾಗಿತ್ತು.
(pic credit: Google)
ಇಪೋಕಲ್ ಬಜೆಟ್
1991ರಲ್ಲಿ ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಮಂಡಿಸಿದ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಬಜೆಟ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಕುಸಿತದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿತ್ತು. ಸಿಂಗ್ ಬಜೆಟ್ ದೊಡ್ಡ ಪರಿವರ್ತನೆಯೇ ತಂದಿತು.