ಬಜೆಟ್ ಸುತ್ತಲ ಸ್ವಾರಸ್ಯಕರ ಸಂಗತಿ

ಬಜೆಟ್ ಸುತ್ತಲ ಸ್ವಾರಸ್ಯಕರ ಸಂಗತಿ

By: Vijayasarathy SN

21 June 2024

ಆಧುನಿಕ ಶೈಲಿಯ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಮಂಡನೆ ಮಾಡಿದ್ದು ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ಜೇಮ್ಸ್ ವಿಲ್ಸನ್ 1860ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 7ರಂದು.

ಮೊದಲ ಬಜೆಟ್

ಆಧುನಿಕ ಶೈಲಿಯ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಮಂಡನೆ ಮಾಡಿದ್ದು ಈಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಕಂಪನಿಯ ಜೇಮ್ಸ್ ವಿಲ್ಸನ್ 1860ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 7ರಂದು.

(pic credit: Google)

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬಂದ ಬಳಿಕ ಮೊದಲ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡನೆ ಆಗಿದ್ದು 1947ರ ನವೆಂಬರ್ 26ರಂದು. ಅಂದಿನ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವ ಆರ್.ಕೆ. ಷಣ್ಮುಖಂ ಚೆಟ್ಟಿ ಮೊದಲ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸಿದ್ದು.

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾನಂತರ...

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬಂದ ಬಳಿಕ ಮೊದಲ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡನೆ ಆಗಿದ್ದು 1947ರ ನವೆಂಬರ್ 26ರಂದು. ಅಂದಿನ ಹಣಕಾಸು ಸಚಿವ ಆರ್.ಕೆ. ಷಣ್ಮುಖಂ ಚೆಟ್ಟಿ ಮೊದಲ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸಿದ್ದು.

(pic credit: Google)

ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ 10, ಪಿ ಚಿದಂಬರಂ 9, ಮತ್ತು ಪ್ರಣಬ್ ಮುಖರ್ಜಿ 8 ಬಜೆಟ್​ಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ಅವರಿಗೆ ಇದು 7ನೇ ಬಜೆಟ್. ಸತತ 7 ಬಾರಿ ಮಂಡಿಸಿದ ದಾಖಲೆ ಅವರದ್ದು.

ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಬಜೆಟ್

ಮೊರಾರ್ಜಿ ದೇಸಾಯಿ 10, ಪಿ ಚಿದಂಬರಂ 9, ಮತ್ತು ಪ್ರಣಬ್ ಮುಖರ್ಜಿ 8 ಬಜೆಟ್​ಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ಅವರಿಗೆ ಇದು 7ನೇ ಬಜೆಟ್. ಸತತ 7 ಬಾರಿ ಮಂಡಿಸಿದ ದಾಖಲೆ ಅವರದ್ದು.

(pic credit: Google)

ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಬಜೆಟ್

ಯಶವಂತರಾವ್ ಚವಾಣ್ ಮಂಡಿಸಿದ 1973-74ರ ಬಜೆಟ್ ಮಂಡಿಸಿದಾಗ 550 ಕೋಟಿ ರೂ ವಿತ್ತೀಯ ಕೊರತೆ ಇತ್ತು. ಆಗ ಅದನ್ನು ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಬಜೆಟ್ ಎಂದು ಟೀಕಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

(pic credit: Google)

ಕ್ಯಾರಟ್, ಸ್ಟಿಕ್ ಬಜೆಟ್

1986ರ ಫೆ. 28ರಂದು ವಿಪಿ ಸಿಂಗ್ ಮಂಡಿಸಿದ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿತ್ತು. ಒಂದು ಕಡೆ ತೆರಿಗೆ ಹೊರೆ ಇಳಿಸಿತ್ತು. ಇನ್ನೊಂದೆಡೆ ತೆರಿಗೆಗಳ್ಳರಿಗೆ ಭಯ ಹುಟ್ಟಿಸಿತ್ತು.

(pic credit: Google)

ಡ್ರೀಮ್ ಬಜೆಟ್

1997-98ರಲ್ಲಿ ಪಿ ಚಿದಂಬರಂ ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸಿದ ಮುಂಗಡಪತ್ರವನ್ನು ಡ್ರೀಮ್ ಬಜೆಟ್ ಎನ್ನಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಬಹಳಷ್ಟು ತೆರಿಗೆ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು.

(pic credit: Google)

ಮಿಲ್ಲೇನಿಯಂ ಬಜೆಟ್

2000ರಲ್ಲಿ ಯಶವಂತ್ ಸಿನ್ಹಾ ಮಂಡಿಸಿದ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಮಿಲ್ಲೆನಿಯಂ ಬಜೆಟ್ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ.  21 ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಆಮದು ಸುಂಕ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.

(pic credit: Google)

ರೋಲ್​ಬ್ಯಾಕ್ ಬಜೆಟ್

2002-03ರಲ್ಲಿ ಯಶವಂತ್ ಸಿನ್ಹಾ ಮಂಡಿಸಿದ ಬಜೆಟ್​ನಲ್ಲಿ ಹಲವು ಪ್ರಸ್ತಾಪಗಳನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯಲಾಯಿತು. ಅಂತೆಯೇ ಅದು ರೋಲ್​ಬ್ಯಾಕ್ ಬಜೆಟ್ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿದೆ.

(pic credit: Google)

ಶತಮಾನದ ಬಜೆಟ್

2021ರಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಲಾ ಸೀತಾರಾಮನ್ ತಮ್ಮ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಶತಮಾನದ ಬಜೆಟ್ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಿದ್ದರು. ಹೂಡಿಕೆ, ತೆರಿಗೆ ಸಂಗ್ರಹ ಹೆಚ್ಚಳ, ಖಾಸಗಿಕರಣ ಇತ್ಯಾದಿ ಮೂಲಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಪುಷ್ಟಿ ಕೊಡಲಾಗಿತ್ತು.

(pic credit: Google)

ಇಪೋಕಲ್ ಬಜೆಟ್

1991ರಲ್ಲಿ ಮನಮೋಹನ್ ಸಿಂಗ್ ಮಂಡಿಸಿದ ಬಜೆಟ್ ಅನ್ನು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಬಜೆಟ್ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಕುಸಿತದ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿತ್ತು. ಸಿಂಗ್ ಬಜೆಟ್ ದೊಡ್ಡ ಪರಿವರ್ತನೆಯೇ ತಂದಿತು.

(pic credit: Google)

Next: ಕೇಂದ್ರ ಬಜೆಟ್ ಎಂದರೇನು?