ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರೇ ನೇಮಕ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದು ಕಟ್ಟುಕತೆ: ಸಿಜೆಐ ಎನ್ ವಿ ರಮಣ

ವಿಜಯವಾಡ: ಕೊಲಿಜಿಯಂ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರೇ ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರನ್ನು ನೇಮಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಆರೋಪದ ಬಗ್ಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ ಸಿಜೆಐ ಎನ್ ವಿ ರಮಣ (Chief Justice N V Ramana), ಇದು “ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಲಾದ ಕಟ್ಟುಕತೆ” ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ನ್ಯಾಯಾಂಗವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡರು. ವಿಜಯವಾಡದ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ ಕಾನೂನು ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ದಿವಂಗತ ಶ್ರೀ ಲವು ವೆಂಕಟೇಶ್ವರಲು ದತ್ತಿ ಉಪನ್ಯಾಸ (Shri Lavu Venkateswarlu Endowment Lecture) ನೀಡಿದ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ರಮಣ ಅವರು ‘ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರೇ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ’ ಎಂಬಂತಹ ನುಡಿಗಟ್ಟುಗಳನ್ನು ಪುನರುಚ್ಚರಿಸುವುದು ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಫ್ಯಾಶನ್ ಆಗಿದೆ. ಇದು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪ್ರಚಾರಗೊಂಡ ಕಟ್ಟುಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಾನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತೇನೆ. ವಾಸ್ತವವೆಂದರೆ ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿರುವ ಅನೇಕ ಆಯ್ಕೆಗಾರರಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಂಗವು ಕೇವಲ ಒಂದು. ಕೇಂದ್ರ ಕಾನೂನು ಸಚಿವಾಲಯ, ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು, ಗವರ್ನರ್‌ಗಳು, ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಕೊಲಿಜಿಯಂ, ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ ಬ್ಯೂರೋ ಮತ್ತು ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯ ಸೂಕ್ತತೆಯನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ನೇಮಕಗೊಂಡ ಉನ್ನತ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಾಹಕರು ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಭಾಗಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ನಿರೂಪಣೆಗಳು ಕೆಲವು ವಿಭಾಗಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗುವುದರಿಂದ ಉತ್ತಮ ತಿಳುವಳಿಕೆಯುಳ್ಳವರು ಸಹ ಮೇಲಿನ ಕಟ್ಟುಕತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಕೇಳಿ ಬೇಸರವಾಗಿದೆ.

ಖಾಲಿ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡುವುದು ನ್ಯಾಯಾಂಗವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ನಿರಂತರ ಸವಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದ ಸಿಜೆಐ  ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರನ್ನು ನೇಮಿಸುವಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಶ್ಲಾಘಿಸಿದರು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಮಲಿಕ್ ಮಝರ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಸಮಯಾವಧಿಯನ್ನು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಪಾಲಿಸುವಂತೆ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ ರಮಣ ಅವರು, “ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ಗಳು ಮಾಡಿದ ಕೆಲವು ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಕಾನೂನು ಸಚಿವಾಲಯವು ಇನ್ನೂ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಕಳುಹಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ” ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.

ಅಧಿಕಾರದ ಮೂಲಕ ನ್ಯಾಯಾಂಗದ ಅತಿಕ್ರಮಣದ ಟೀಕೆಗಳ ವಿರುದ್ಧ ನ್ಯಾಯಾಂಗವನ್ನು ರಮಣ ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡರು. “ಅಂತಹ ಸಾಮಾನ್ಯೀಕರಣಗಳು ತಪ್ಪುದಾರಿಗೆಳೆಯುತ್ತವೆ” ಮತ್ತು “ನ್ಯಾಯಾಂಗವು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ವಿಮರ್ಶೆಯ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಈ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಯೋಚಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.

“ಸರ್ಕಾರವು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಜನಪ್ರಿಯ ಬಹುಮತವು ರಕ್ಷಣೆಯಲ್ಲ” ಎಂದು ಹೇಳಿದ ಸಿಜೆಐ “ಅಧಿಕಾರಗಳ ಪ್ರತ್ಯೇಕತೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಪರಿಶೀಲನೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲು ಬಳಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.

ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸುವ ಮೊದಲು ಪ್ರಭಾವದ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಅಥವಾ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕತೆಯ ಮೂಲಭೂತ ಪರಿಶೀಲನೆಯ ಕೊರತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಟೀಕಿಸಿದ ರಮಣ,  “ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವಾಗ ಶಾಸಕಾಂಗದಿಂದ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಬಹುದಾದ ಕನಿಷ್ಠ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಅವರು ನೆಲೆಗೊಂಡ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಬದ್ಧರಾಗಿರುವುದು. ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವಾಗ, ಕಾನೂನಿನಿಂದ ಉದ್ಭವಿಸಬಹುದಾದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಅವರು ಯೋಚಿಸಬೇಕು. ಆದರೆ ಈ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಮೇಲ್ನೋಟಕ್ಕೆ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.

ಕಾನೂನು ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಚರ್ಚೆಯ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿದ ಅವರು, ಸಂಸತ್ತಿಗೆ ಸ್ಥಾಯಿ ಸಮಿತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಅತ್ಯುತ್ತಮವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.
“ಒಂದು ಪ್ರಸ್ತಾವಿತ ಕಾನೂನನ್ನು ಎಲ್ಲಾ ಮಧ್ಯಸ್ಥಗಾರರ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ಚರ್ಚೆಯ ಮೂಲಕ ಮಾತ್ರ ಸಂಸ್ಕರಿಸಬಹುದು. ಸಂಸತ್ 1990ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಮಸೂದೆಗಳ ಪರಿಶೀಲನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಶಾಸಕಾಂಗವು ಇದನ್ನು ಗರಿಷ್ಠವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ತೋರುತ್ತದೆ, ”ಎಂದು ಸಿಜೆಐ ಹೇಳಿದರು.

“ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶಗಳನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸುವ ಮತ್ತು ಅಗೌರವಿಸುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವಂತೆ ಕಂಡುಬರುತ್ತಿದೆ” ಎಂದು ಸಿಜೆಐ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. “ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುವುದು ಕೇವಲ ನ್ಯಾಯಾಂಗದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಲ್ಲ” ಮತ್ತು “ಇತರ ಎರಡು ಸಮನ್ವಯ ಅಂಗಗಳು ಖಾಲಿ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ತುಂಬಲು, ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಟರ್‌ಗಳನ್ನು ನೇಮಿಸಲು, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು ಮತ್ತು ಸ್ಪಷ್ಟ ದೂರದೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಸ್ಥಗಾರರ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡದ ಹೊರತು ನ್ಯಾಯಾಂಗವನ್ನು ಮಾತ್ರ ಹೊಣೆಗಾರರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.

ಪಬ್ಲಿಕ್ ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಟರ್‌ಗಳ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಕೊರತೆಯ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡಿದ ಸಿಜೆಐ, “ಪಬ್ಲಿಕ್ ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಟರ್‌ಗಳ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸುವ ಅವಶ್ಯಕತೆಯಿದೆ” ಮತ್ತು “ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಅವರನ್ನು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಅವರಿಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ನೀಡಬೇಕು” ಎಂದು ಒತ್ತಿ ಹೇಳಿದರು.

ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಟರ್‌ಗಳು ಸರ್ಕಾರದ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ಕ್ಷುಲ್ಲಕ ಮತ್ತು ಅರ್ಹವಲ್ಲದ ಪ್ರಕರಣಗಳು ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ತಲುಪುವುದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಅವರು ಏನನ್ನೂ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಪಬ್ಲಿಕ್ ಪ್ರಾಸಿಕ್ಯೂಟರ್‌ಗಳು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸದೆ ಜಾಮೀನು ಅರ್ಜಿಗಳನ್ನು ಸ್ವಯಂಚಾಲಿತವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ ಅದು ಆರೋಪಿಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
ಅವರ ನೇಮಕಾತಿಗಾಗಿ ಸ್ವತಂತ್ರ ಆಯ್ಕೆ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಬಹುದು. ಇತರ ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಗಳ ತುಲನಾತ್ಮಕ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯ ನಂತರ ಉತ್ತಮ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂದ ಅವರು ತನಿಖೆಗಳಿಗೆ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿದ್ದಾರೆ.

ಬದಲಾಯಿಸಬೇಕಾದ ಅಪರಾಧ ನ್ಯಾಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಇನ್ನೊಂದು ಮುಖವು ತನಿಖಾಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ದೋಷಪೂರಿತ ಮತ್ತು ತೀರಾ ವಿಳಂಬವಾದ ತನಿಖೆಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಇಲ್ಲ. ಸುಳ್ಳು ಸೂಚ್ಯತೆಯ ಕಾರಣದಿಂದ ತಪ್ಪಾಗಿ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ತನ್ನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಆಸ್ತಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಹಕ್ಕನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ. ಅವನು ಹೆಚ್ಚು ನರಳುತ್ತಾನೆ. ಖುಲಾಸೆಗೊಂಡ ನಂತರವೂ ಅವನಿಗೆ ನಿಜವಾದ ಪರಿಹಾರ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: Mann Ki Baat ಸ್ಕ್ರೀನ್ ಟೈಮ್ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿರುವ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪುಸ್ತಕದ ಓದು ಜಾಸ್ತಿಯಾಗಲಿ: ನರೇಂದ್ರ ಮೋದಿ