ಇ-ಗೇಮಿಂಗ್ ನಿಷೇಧ ಮಾಡುವ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಸೂದೆಯಿಂದ ಶೇ 10ರಷ್ಟು ವಹಿವಾಟಿನ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಎನ್ನುತ್ತಿರುವ ತಜ್ಞರು

ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಇ-ಗೇಮಿಂಗ್​ ಪ್ಲಾಟ್​ಫಾರ್ಮ್​ಗಳ ಮೇಲೆ ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ಕಾರ್ಮೋಡ ಮುಚ್ಚಿದೆ. ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಕರ್ನಾಟಕ ಪೊಲೀಸ್ (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಮಸೂದೆಗೆ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 5ನೇ ತಾರೀಕಿನಂದು ಅಧಿಸೂಚನೆ ಹೊರಡಿಸಿದೆ. ಈ ಕಾನೂನು ಆನ್​ಲೈನ್ ಜೂಜಾಟ ಮತ್ತು ಬೆಟ್ಟಿಂಗ್ ಹಾಗೂ ಆನ್​ಲೈನ್ ಗೇಮಿಂಗ್​ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣ ಹೇರುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಆನ್​ಲೈನ್​ ಗೇಮಿಂಗ್​ ಅನ್ನು ಮೂರು ಬೇರೆ ಸೆಗ್ಮೆಂಟ್​ಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ ಫ್ಯಾಂಟಸಿ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್, ಇಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್, ಕ್ಯಾಶ್ಯುವಲ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಹಾಗೂ ರಿಯಲ್ ಮನಿ ಗೇಮ್ಸ್ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಗ್ಯಾಲಕ್ಟಸ್ ಟೆಕ್ನಾಲಜಿ (ಇದು ಮೊಬೈಲ್ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಲೀಗ್ ಆಪರೇಟ್ ಮಾಡುತ್ತದೆ), ಡ್ರೀಮ್ 11 ಮತ್ತು NODWIN ಗೇಮಿಂಗ್ ಇವುಗಳು ಈ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಬರುವಂಥ ಕಂಪೆನಿಗಳು. ಒಂದು ಅಂದಾಜಿನ ಪ್ರಕಾರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ 623 ಗೇಮಿಂಗ್ ಸ್ಟಾರ್ಟ್​ಅಪ್​ಗಳಿವೆ.

ಆದಾಯ ಕೊಚ್ಚಿಹೋಗುತ್ತದೆ
ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಗೇಮಿಂಗ್​ ಕಂಪೆನಿಗಳಿಗೆ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾದ ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟದಿಂದ ಇಂಥದ್ದೊಂದು ಬೆಳವಣಿಗೆ ಆಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಆನ್​ಲೈನ್ ಗೇಮಿಂಗ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಆಗಲಿದೆ ಮತ್ತು ಇದರ ಜತೆಗೆ ಉದ್ಯೋಗ ಹಾಗೂ ಅವಕಾಶಗಳ ನಷ್ಟ ಕೂಡ ಆಗುತ್ತದೆ. ಈ ನಿಷೇಧದಿಂದ ಆನ್​ಲೈನ್ ಗೇಮಿಂಗ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ ಶೇ 7ರಿಂದ 12ರಷ್ಟು ನಷ್ಟವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು PlayerzPot ಸಿಇಒ ಸುನೀಲ್ ಯಾದವ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 17ನೇ ತಾರೀಕಿನಂದು ವಿಧಾನಮಂಡಲದಲ್ಲಿ ಈ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಮಂಡಿಸಿತು, 21ನೇ ತಾರೀಕು ಅನುಮೋದನೆ ಪಡೆಯಿತು. ಯಾರು ನಿಯಮ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೋ ಅಂಥವರಿಗೆ ಗರಿಷ್ಠ 3 ವರ್ಷದ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ಮತ್ತು 1 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿ ತನಕ ದಂಡ ವಿಧಿಸಬಹುದು.

“ಅಕ್ಟೋಬರ್ 5ರಂದು ಗೆಜೆಟ್ ಅಧಿಸೂಚನೆಯನ್ನು ಪೋಸ್ಟ್ ಮಾಡಿ, ಆನ್‌ಲೈನ್ ಸ್ಕಿಲ್ ಗೇಮಿಂಗ್ ಉದ್ಯಮ ಮತ್ತು ಸ್ಟಾರ್ಟ್ಅಪ್‌ಗಳು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ಮುಂದಿನ ದಾರಿಯನ್ನು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡುತ್ತವೆ,” ಎಂದು ಭಾರತದ ಟೆಕ್ ಸ್ಟಾರ್ಟ್​ ಅಪ್‌ಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಇಂಡಸ್ಟ್ರಿ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸಿಇಒ ರಮೇಶ್ ಕೈಲಾಸಂ ಮಾಧ್ಯಮವೊಂದಕ್ಕೆ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವು ಆಪರೇಟರ್‌ಗಳು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಜಿಯೋ-ಬ್ಲಾಕ್ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಅಥವಾ ಅಲ್ಲಿ ವಾಸವಾಗಿದ್ದರೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸುವುದಾಗಿ ಸೂಚಿಸಿದರೂ ಇತರರು ಕಾನೂನು ಸ್ಪಷ್ಟತೆಯನ್ನು ಬಯಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಆನ್‌ಲೈನ್ ಗೇಮಿಂಗ್‌ನಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕವು ಸುಮಾರು ಶೇಕಡಾ 10ರಷ್ಟು ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಗೇಮ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಕಂಪೆನಿಯಾದ ಮೊಬಿಯಸ್‌ನ ಸಿಇಒ ಪ್ರಶಾಂತ್ ಜೋಶುವಾ ಮಂಡಪಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಪೊಲೀಸ್ (ತಿದ್ದುಪಡಿ) ಮಸೂದೆ ಈಗ ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ಬರುವುದರಿಂದ ಈ ವಹಿವಾಟುಗಳು ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತವೆ.

ಕೌಶಲ ವರ್ಸಸ್ ಅವಕಾಶ
ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿ ಕೌಶಲದ ಆಟ ಮತ್ತು ಅವಕಾಶದ ಆಟದ ನಡುವೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿರಬೇಕು ಹಾಗೂ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಮರುಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ಆಶಿಸುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಯಾದವ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. “ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಔಪಚಾರಿಕವಾಗಿ ಸೂಚಿಸುವವರೆಗೆ ಯಾವುದೇ ಬಲವಂತದ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ತಿಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಗೊಂದಲ ಮತ್ತು ಗಾಬರಿಯನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲು ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು ಆಶ್ವಾಸನೆಯ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಿರುವುದು ನಿರ್ಣಾಯಕವಾಗಿದೆ. ಅಂತಹ ಸ್ಪಷ್ಟೀಕರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸದಿದ್ದರೆ ಸ್ಟಾರ್ಟ್ಅಪ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ನೋಂದಾಯಿಸಿದಂಥವು. ಹೂಡಿಕೆಗಳು, ಜೀವನೋಪಾಯಗಳು ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ಬಗೆಗಿನ ಗ್ರಹಿಕೆ ಬಗ್ಗೆ ಕೂಡ ಹಾನಿಕಾರಕ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಕಾಣುತ್ತವೆ (ಕಾನೂನು ಕೂಡ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ),” ಕೈಲಾಸಂ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.

ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಗೇಮಿಂಗ್ ಫೆಡರೇಷನ್ (ಎಐಜಿಎಫ್) ಸಿಇಒ ರೋಲ್ಯಾಂಡ್ ಲ್ಯಾಂಡರ್ಸ್ ಮಾತನಾಡಿ, ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ ಕರ್ನಾಟಕವನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವಂತೆ ಎಐಜಿಎಫ್ ತನ್ನ ಸದಸ್ಯ ಕಂಪೆನಿಗಳಿಗೆ ಸೂಚನೆ ನೀಡಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. “…. ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಕೌಶಲ ಗೇಮಿಂಗ್ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಕೆಟ್ಟ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿವೆ. ವಿಪರ್ಯಾಸ ಅಂದರೆ ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ವಿದೇಶೀ ಜೂಜು ಆಪರೇಟರ್‌ಗಳು ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾರೆ. ಈ ಹಿಂದೆಂದೂ ಕಾಣದಂಥ ಆರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತ ಮತ್ತು ಕುಗ್ಗುತ್ತಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿಯೂ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಕೌಶಲ ಗೇಮಿಂಗ್ ವಲಯವು ಭಾರತೀಯ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಬಲವಾದ ಹಣಕಾಸಿನ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಲ್ಯಾಂಡರ್ಸ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ದೊಡ್ಡ ವ್ಯವಹಾರ
ಆನ್‌ಲೈನ್ ಗೇಮಿಂಗ್ ವಿಭಾಗವು 2020ರಲ್ಲಿ ಶೇ 18ರಷ್ಟು ಬೆಳೆದು 7,700 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ತಲುಪಿತು (ಕೇವಲ ಒಂದು ಬಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್‌ಗಳಷ್ಟು). FICCI-EY ವರದಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಫ್ಯಾಂಟಸಿ ಕ್ರೀಡೆಗಳು, ರಮ್ಮಿ ಮತ್ತು ಪೋಕರ್‌ಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ವಹಿವಾಟು ಆಧಾರಿತ ಆಟದ ಆದಾಯವು ಶೇ 21ರಷ್ಟು ಬೆಳೆದಿದೆ. ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿಭಾಗಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಆನ್‌ಲೈನ್ ಫ್ಯಾಂಟಸಿ ಕ್ರೀಡೆಗಳ ಕುರಿತು NITI ಆಯೋಗದ ವರದಿಯು ಈ ವಲಯವು ಮುಂದಿನ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 12,000 ಹೆಚ್ಚುವರಿ ನುರಿತ ಇಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಉದ್ಯೋಗಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ 13,500 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳಷ್ಟು ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿ ನೀಡಬಹುದು ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತದೆ.

esportsಗಳ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ, ಉದ್ಯಮದ ಆದಾಯವು FY21ರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 300 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ತಲುಪಿದೆ ಮತ್ತು FY25ರ ವೇಳೆಗೆ ರೂ. 1,100 ಕೋಟಿಯನ್ನು ತಲುಪುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ. ಇದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ, ಏಷ್ಯನ್ ಗೇಮ್ಸ್ ಮತ್ತು ಒಲಿಂಪಿಕ್ ವರ್ಚುವಲ್ ಸರಣಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟಗಳು ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಅನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತವೆ. ಅವರು 2024ರ ಪ್ಯಾರಿಸ್ ಒಲಿಂಪಿಕ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಬಹುದು. 2022ರ ಏಷ್ಯನ್ ಕ್ರೀಡಾಕೂಟದಲ್ಲಿ ಸ್ಪೋರ್ಟ್ಸ್ ಈವೆಂಟ್‌ಗಳಿಗಾಗಿ 24 ಪದಕಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಏಷ್ಯಾದ ಒಲಿಂಪಿಕ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಘೋಷಿಸಿದೆ.

ಆದರೂ ಮಸೂದೆಯ ಸುತ್ತ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಯಿಂದಾಗಿ ಸಣ್ಣ ನೋಂದಣಿ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ವಿಧಿಸುವ esports ಮತ್ತು ಇತರ ಪಂದ್ಯಾವಳಿಗಳು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರವಾಗುತ್ತವೆ. ಕೈಲಾಸಂ ಕೂಡ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿ, ಆನ್‌ಲೈನ್ ಗೇಮಿಂಗ್ ಪ್ಲಾಟ್‌ಫಾರ್ಮ್‌ಗಳಿಂದ ವಿಧಿಸಲಾಗುವ ಪ್ರವೇಶ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಬಾಜಿ/ ಜೂಜು/ ಬೆಟ್ಟಿಂಗ್‌ಗೆ ಸಮೀಕರಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಆನ್‌ಲೈನ್ ಕೌಶಲ ಆಧಾರಿತ ಕ್ಯಾಶುಯಲ್ ಆಟಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ರೀಡಾ ಸ್ವರೂಪಗಳನ್ನು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಕೌಶಲ ಆಧಾರಿತ, ವ್ಯಸನಕಾರಿಯಲ್ಲದ ಮತ್ತು ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದ ಹಣವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ವರ್ಗ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲು ಅವರು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.

ಸರ್ಕಾರವು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಆದೇಶದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಮರುಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿಸಿದವರಿಂದ ಸಲಹೆಗಳು ಮತ್ತು ಆಕ್ಷೇಪಣೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ನಂತರ ಅಂತಿಮ ಅಧಿಸೂಚನೆಯನ್ನು ಹೊರಡಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬುದಾಗಿ ನಾವು ಭಾವಿಸುತ್ತೇವೆ, ಎಂದು FICCI ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ದಿಲೀಪ್ ಚೆನೊಯ್ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ಆನ್​ಲೈನ್ ಜೂಜಿಗೆ ಕಡಿವಾಣ ಹಾಕುವ ವಿಧೇಯಕಕ್ಕೆ ವಿಧಾನಸಭೆ ಅಂಗೀಕಾರ