Anti-conversion laws ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತಾಂತರವನ್ನು ರಾಜ್ಯಗಳು ಹೇಗೆ ಎದುರಿಸುತ್ತವೆ? ಯಾವ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಮತಾಂತರ ನಿಷೇಧ ಕಾನೂನು ಇದೆ?

ಕರ್ನಾಟಕ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ(Karnataka Assembly) ನಿನ್ನೆ (ಮಂಗಳವಾರ) ‘ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಹಕ್ಕು ಕಾಯ್ದೆ 2021’ (Anti-conversion bill)ಮಂಡನೆಯಾಗಿದೆ.ಆಮಿಷ ಒಡ್ಡಿ ನಡೆಯುವ ಮತಾಂತರಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುವ ಪ್ರಸ್ತಾವ ಇರುವ ‘ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಹಕ್ಕು ಕಾಯ್ದೆ 2021’ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಗೃಹ ಸಚಿವ ಆರಗ ಜ್ಞಾನೇಂದ್ರ (Araga Jnanendra) ಮಂಗಳವಾರ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿದರು. ಈ ಕಾಯ್ದೆ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ತಪ್ಪು ನಿರೂಪಣೆ, ಮೋಸ, ಅನಗತ್ಯ ಒತ್ತಡ, ಬಲಾತ್ಕಾರ ಆಮಿಷ ಆಕರ್ಷಣೆಗಳ ಹಾಗೂ ಮದುವೆ ಮೂಲಕ ಒಂದು ಧರ್ಮದಿಂದ ಇನ್ನೊಂದು ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರ ಮಾಡುವುದನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮತಾಂತರದ ಕುರಿತು ನೊಂದ ಅಥವಾ ಪೀಡಿತ ವ್ಯಕ್ತಿ, ನೊಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸೋದರ, ಸೋದರಿ, ಪೋಷಕರು, ರಕ್ತ ಸಂಬಂಧಿ ಅಥವಾ ದತ್ತು ಪಡೆದವರು ದೂರು ನೀಡಲು ಅರ್ಹರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಈ ವಿಧೇಯಕದ ಪ್ರಕಾರ ನಿಯಮ ಬಾಹಿರವಾಗಿ ಮತಾಂತರ ಮಾಡಿದ್ದು ಸಾಬೀತಾದರೆ 3 ರಿಂದ 5 ವರ್ಷ ಶಿಕ್ಷೆ ಹಾಗೂ 25 ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿ ದಂಡ ಹಾಗೂ ವಯಸ್ಕರಲ್ಲದವರನ್ನು, ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ಹಾಗೂ ಪರಿಶಿಷ್ಟ ವರ್ಗ ಅಥವಾ ಪಂಗಡದವರನ್ನ ನಿಯಮಬಾಹಿರವಾಗಿ ಮತಾಂತರ ಮಾಡಿದರೆ 3 ರಿಂದ 10 ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಶಿಕ್ಷೆ ಹಾಗೂ 35 ಸಾವಿರ ರೂ. ದಂಡವನ್ನು ವಿಧಿಸಲು ತಿಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಗುಜರಾತ್, ಒಡಿಶಾ, ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಜಾರ್ಖಂಡ್, ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಖಂಡ ಸೇರಿದಂತೆ ಕನಿಷ್ಠ ಏಳು ರಾಜ್ಯಗಳು ಇದೇ ರೀತಿಯ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಗಳನ್ನು ಹೊರತಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಇದನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿವೆ.

ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ರಾಜ್ಯಗಳು ಒತ್ತಾಯ , ವಂಚನೆ ಅಥವಾ ಪ್ರಚೋದನೆಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲ್ಪಡುವ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತಾಂತರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಲು “ಧರ್ಮದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ” ಶಾಸನವನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದವು. ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆ, PRS ಲೆಜಿಸ್ಲೇಟಿವ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಹಲವಾರು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ವಿವಿಧ ಮತಾಂತರ ವಿರೋಧಿ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಹೋಲಿಸುವ ವರದಿಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದೆ.

“ಧರ್ಮದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕಾನೂನುಗಳು” ಪ್ರಸ್ತುತ ಎಂಟು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿವೆ – (i) ಒಡಿಶಾ (1967), (ii) ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ (1968), (iii) ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ (1978), (iv) ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ (2000 ಮತ್ತು 2006), (v) ಗುಜರಾತ್ (2003), (vi) ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ (2006 ಮತ್ತು 2019), (vii) ಜಾರ್ಖಂಡ್ (2017), ಮತ್ತು (viii) ಉತ್ತರಾಖಂಡ (2018).

ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ (2019) ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಖಂಡದಲ್ಲಿ ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ ಕಾನೂನುಗಳು ಮದುವೆಯನ್ನು ಮತಾಂತರದ ಏಕೈಕ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ನಡೆಸಿದರೆ ಅಥವಾ ಮತಾಂತರವನ್ನು ಮದುವೆಯ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಮಾಡಿದ್ದರೆ ಅದು ಅನೂರ್ಜಿತವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸುತ್ತದೆ.

ಇದಲ್ಲದೆ, 2002 ರಲ್ಲಿ ತಮಿಳುನಾಡು ಮತ್ತು 2006 ಮತ್ತು 2008 ರಲ್ಲಿ ರಾಜಸ್ಥಾನ ರಾಜ್ಯಗಳು ಸಹ ಇದೇ ರೀತಿಯ ಕಾನೂನನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದವು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯ ನಂತರ ತಮಿಳುನಾಡು ಶಾಸನವನ್ನು 2006 ರಲ್ಲಿ ರದ್ದುಗೊಳಿಸಿತು, ಆದರೆ ರಾಜಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಈ ಮಸೂದೆಗಳು ರಾಜ್ಯದ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ಮತ್ತು ಭಾರತದ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ.

ನವೆಂಬರ್ 2019 ರಲ್ಲಿ ಬಲವಂತದ ಅಥವಾ ಮೋಸದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತಾಂತರಗಳ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಘಟನೆಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಕಾನೂನು ಆಯೋಗವು ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತಾಂತರಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಹೊಸ ಕಾನೂನನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಲು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿತು. ಇದು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಇತ್ತೀಚಿನ ಸುಗ್ರೀವಾಜ್ಞೆಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು.

ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಕಾಲದಿಂದಲೇ ಇತ್ತು ಮತಾಂತರ ನಿಷೇಧ ಕಾನೂನುಗಳು
ಯುಸ್ ಲೈಬ್ರರಿ ಆಫ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (LOC) ಯ ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಬಂಧದ ಪ್ರಕಾರ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತಾಂತರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸುವ ಕಾನೂನುಗಳು ಮೂಲತಃ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ – ವಿಶೇಷವಾಗಿ 1930 ಮತ್ತು 1940 ರ ದಶಕದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ರಾಜಮನೆತನದ ನೇತೃತ್ವದ ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ರಾಜ್ಯಗಳಿಂದ ಪರಿಚಯಿಸಲ್ಪಟ್ಟವು. ಈ ರಾಜ್ಯಗಳು “ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮಿಷನರಿಗಳ ಮುಖದಲ್ಲಿ ಹಿಂದೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಗುರುತನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ” ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದವು. ಎಲ್ಒಸಿ ಸಂಶೋಧನಾ ಪ್ರಬಂಧವು “ಕೋಟಾ, ಬಿಕಾನೇರ್, ಜೋಧ್‌ಪುರ್, ರಾಯ್‌ಗಢ, ಪಾಟ್ನಾ, ಸುರ್ಗುಜಾ, ಉದಯಪುರ ಮತ್ತು ಕಲಹಂಡಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಒಂದು ಡಜನ್‌ಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ರಾಜಪ್ರಭುತ್ವದ ರಾಜ್ಯಗಳು” ಅಂತಹ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು
ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ ಸಂಸತ್ ಹಲವಾರು ಮತಾಂತರ-ವಿರೋಧಿ ಮಸೂದೆಗಳನ್ನು ಮಂಡಿಸಿತು, ಆದರೆ ಯಾವುದೂ ಜಾರಿಗೆ ಬರಲಿಲ್ಲ. ಮೊದಲನೆಯದಾಗಿ, ಭಾರತೀಯ ಪರಿವರ್ತನೆ (ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ನೋಂದಣಿ) ಮಸೂದೆಯನ್ನು 1954 ರಲ್ಲಿ ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು, ಇದು “ಮಿಷನರಿಗಳಿಗೆ ಪರವಾನಗಿ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಮತಾಂತರದ ನೋಂದಣಿ” ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು. ಈ ಮಸೂದೆ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಬಹುಮತದ ಬೆಂಬಲ ಪಡೆಯಲು ವಿಫಲವಾಗಿದೆ.

ಇದರ ನಂತರ 1960 ರಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಳಿದ ಸಮುದಾಯಗಳ (ಧಾರ್ಮಿಕ ರಕ್ಷಣೆ) ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಹಿಂದೂಗಳನ್ನು ‘ಭಾರತೀಯೇತರ ಧರ್ಮಗಳಿಗೆ’ ಅಂದರೆ ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿನ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದಂತೆ ಇಸ್ಲಾಂ, ಕ್ರಿಶ್ಚಿಯನ್ ಧರ್ಮ, ಜುದಾಯಿಸಂ ಮತ್ತು ಝೋರೊಸ್ಟ್ರಿಯನಿಸಂಗೆ ಮತಾಂತರ ಮಾಡುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವ ಗುರಿ ಹೊಂದಿತ್ತು.   1979 ರಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ ನಲ್ಲಿ ಧರ್ಮದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮಸೂದೆಯನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು “ಅಂತರ್ ಧರ್ಮದ ಮತಾಂತರದ ಮೇಲೆ ಅಧಿಕೃತ ನಿರ್ಬಂಧಗಳನ್ನು ಕೋರಿತು. ರಾಜಕೀಯ ಬೆಂಬಲದ ಕೊರತೆಯಿಂದಾಗಿ ಈ ಮಸೂದೆಗಳನ್ನು ಸಂಸತ್ ಅಂಗೀಕರಿಸಲಿಲ್ಲ.

2015 ರಲ್ಲಿಕೇಂದ್ರ ಕಾನೂನು ಸಚಿವಾಲಯವು ಸಂವಿಧಾನದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆ ರಾಜ್ಯದ ವಿಷಯವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಬಲವಂತದ ಮತ್ತು ಮೋಸದ ಮತಾಂತರಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿತ್ತು. ಆದಾಗ್ಯೂ, ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಅಂತಹ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಮತಾಂತರ ವಿರೋಧಿ ಕಾನೂನುಗಳಲ್ಲಿ ಏನಿದೆ?
ಪಿಆರ್​​ಎಸ್ ಸಂಶೋಧನೆಯು ವಿವಿಧ ರಾಜ್ಯ ಕಾನೂನುಗಳ ಕೆಲವು ಸಾಮಾನ್ಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲಾ ರಾಜ್ಯಗಳು ಬಲವಂತ, ವಂಚನೆ ಅಥವಾ ಆಮಿಷ ಮತ್ತು ಹಣದ ಪ್ರಚೋದನೆಯಿಂದ ಮತಾಂತರವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದರೆ, ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಉತ್ತರಾಖಂಡ ಮತ್ತು ಯುಪಿ ಕಾನೂನುಗಳು ಮಾತ್ರ ಮದುವೆಯ ಮೂಲಕ ಮತಾಂತರವನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುತ್ತವೆ.

ಮತಾಂತರದ  ನೋಟಿಸ್: ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದ ಕಾನೂನನ್ನು ಮತಾಂತರದ ಸೂಚನೆಯ ಅಗತ್ಯದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಸೌಮ್ಯವಾದ ಶಾಸನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಮತಾಂತರವನ್ನು ಮಾಡಿದ ಪಾದ್ರಿ ಮಾತ್ರ ಮತಾಂತರದ ನಂತರ ಜಿಲ್ಲಾ ಮ್ಯಾಜಿಸ್ಟ್ರೇಟ್ ಅಥವಾ ಅಂತಹುದೇ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ ನೋಟಿಸ್ ನೀಡುವುದನ್ನು ಇದು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಮತಾಂತರವಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಅಂತಹ ಯಾವುದೇ ಘೋಷಣೆ ಮಾಡುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ.  ಎಲ್ಲಾ ಇತರ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ, ಪಾದ್ರಿ ಅಥವಾ “ಧಾರ್ಮಿಕ ಮತಾಂತರ ಮಾಡಿದವರು” ಹಾಗೂ ಮತಾಂತರಗೊಂಡ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಸೂಚನೆ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶವು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಮತಾಂತರಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಲು ಬಯಸುವ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಜಿಲ್ಲಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳಿಗೆ 60 ದಿನಗಳ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅರ್ಚಕರು ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ನೋಟಿಸ್ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಉತ್ತರಾಖಂಡ್ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನೋಟಿಸ್ ಅವಧಿಯನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದೆ.

ಶಿಕ್ಷೆ: ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಒಡಿಶಾ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶಗಳು ಸಹ ಕಡಿಮೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ.ಬಲವಂತದ ಮತಾಂತರಕ್ಕೆ ಒಂದು ವರ್ಷ. ಹಿಮಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಖಂಡದಲ್ಲಿ ಬಲವಂತದ ಮತಾಂತರಕ್ಕೆ ಐದು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಜೈಲು ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಪ್ರಾಪ್ತ ವಯಸ್ಕ ಅಥವಾ ಮಹಿಳೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಎಲ್ಲಾ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷೆಯು ಹೆಚ್ಚು ಇದೆ.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ಮತಾಂತರ ನಿಷೇಧ ಕಾಯ್ದೆ ವಿರೋಧಿಸಿ ಸರ್ಕಾರ ವಿರುದ್ಧ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್​ಗೆ ಹೋಗಲು ಕ್ರೈಸ್ತ ಸಮುದಾಯ ಪ್ಲ್ಯಾನ್