ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಲಾಭದ ಮೇಲೆ  ರಾಜ್ಯದ ನಿಯಂತ್ರಣವು ಶಾಲಾ ಆಡಳಿತದ  ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವುದಿಲ್ಲ: ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್

ದೆಹಲಿ:ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಲಾಭದ ಮೇಲೆ  ರಾಜ್ಯದ ನಿಯಂತ್ರಣವು ಸಂವಿಧಾನದ 19 (1) (ಜಿ) ವಿಧಿ ಅನ್ವಯಶಾಲಾ ಆಡಳಿತದ   ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವುದಿಲ್ಲ  ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ. ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಎ.ಎಂ.ಖಾನ್ವಿಲ್ಕರ್ ಮತ್ತು ದಿನೇಶ್ ಮಹೇಶ್ವರಿ ಅವರನ್ನೊಳಗೊಂಡ ನ್ಯಾಯಪೀಠವು ರಾಜಸ್ಥಾನ ಶಾಲೆಗಳ (ಶುಲ್ಕ ನಿಯಂತ್ರಣ) ಕಾಯ್ದೆ, 2016 ರ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸಿಂಧುತ್ವವನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿದಿದೆ.

ಕಾಯ್ದೆ ಪ್ರಕಾರ, ಖಾಸಗಿ ಅನುದಾನರಹಿತ ಶಾಲೆಗಳ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಶಾಲಾ ಮಟ್ಟದ ಶುಲ್ಕ ಸಮಿತಿ (SLFC) ನಿರ್ಧರಿಸಬೇಕು. ಇದರಲ್ಲಿ ಶಾಲಾ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿ, ಐದು ಪೋಷಕರು, ಮೂವರು ಶಿಕ್ಷಕರು ಮತ್ತು ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರು ಸೇರಿದ್ದಾರೆ. ಇದಲ್ಲದೆ, ಈ ಕಾಯ್ದೆಯು ನಿಯಂತ್ರಕ ಆಯೋಗಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಶಾಲೆಗಳು ಮಾಡಿದ ಶುಲ್ಕ ರಚನೆಯು ಲಾಭದಾಯಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆಯೇ ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತದೆ.

ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳ ಗುಂಪೊಂದು 2016 ರ ಕಾಯಿದೆಯ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಅದರ ನಿಬಂಧನೆಗಳು ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು ಎಂದು ವಾದಿಸಿತು.  ಈ ವಾದವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಾಲಯ, ಶಾಲಾ ನಿರ್ವಹಣೆಯು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಶುಲ್ಕ ರಚನೆಯು ಲಾಭದಾಯಕವಾಗಿದೆಯೆ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲವೇ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ರಚಿಸಲಾದ ಸ್ವತಂತ್ರ ಅಂತಿಮ ತೀರ್ಪಿನ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು. ಇದು ಸಂವಿಧಾನದ ಆರ್ಟಿಕಲ್ 19 (1) (ಜಿ) (ಪ್ಯಾರಾಗ್ರಾಫ್ 43) ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಶಾಲಾ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕನ್ನು ತಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದಿದೆ.

ಶಾಲೆಗಳ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದ  ನಿರ್ವಹಣೆಯನ್ನು ಕಡ್ಡಾಯಗೊಳಿಸುವ ಮತ್ತು ಖಾತೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಮಂಜಸವಾದ ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಲು ಎಸ್‌ಎಫ್‌ಎಲ್‌ಸಿ ಮತ್ತು ಶಾಸನಬದ್ಧ ಆಯೋಗಗಳನ್ನು ನೀಡುವ 2016 ರ ಕಾಯ್ದೆ ಮತ್ತು ಅದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ನಿಯಮಗಳು ಶಾಲೆಗಳ ಮೂಲಭೂತ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ.

ಶಾಲಾ ಆಡಳಿತ ವರ್ಗದಿಂದ ನಿರ್ಧರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಶುಲ್ಕ ರಚನೆಯನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಶಾಲಾ ಶುಲ್ಕಗಳಿಗೆ ಹಕ್ಕು ಪಡೆಯುವ ಮೊತ್ತದ ಮೇಲೆ ಶಂಕೆ ದಾಖಲಿಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಅದನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬಹುದು. ಸಂಸ್ಥೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಅಥವಾ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಸಮಂಜಸವಾದ ಲಾಭವನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುವುದು. ಅನುಮತಿಸುವ ಮಿತಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಮರುಪಡೆಯುವುದು ಲಾಭ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ, ನಿಯಮ 11 ಸಹ ಸಂಬಂಧಿತ ಮತ್ತು ಸಮಂಜಸವಾದ ನಿಬಂಧನೆಯಾಗಿದೆ.

ಟಿಎಂಎ ಪೈ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಮತ್ತು ಪಿ.ಎ. ಇನಾಮ್ದಾರ್ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸಂವಿಧಾನ ಪೀಠದ ತೀರ್ಪುಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಶಾಲಾ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸಲು ಬಾಹ್ಯ ನಿಯಂತ್ರಕ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ಹೊಂದಿದೆ ಅಥವಾ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಕೇವಲ ಮತ್ತು ಅನುಮತಿಸುವ ಶಾಲಾ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಆರಂಭಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿಯೇ ನಿಗದಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದೆ.

ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ವಿಧಿಸುವ ಶುಲ್ಕಗಳು ಅವರ ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿರಬೇಕು. ಅವರು ‘ಲಾಭದಾಯಕ’ ಅಥವಾ ‘ವ್ಯಾಪಾರೀಕರಣ’ದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುವ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಈ ಪೂರ್ವನಿದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದೆ. ‘ಲಾಭದಾಯಕ’ ಮತ್ತು ‘ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣ’ಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗದಷ್ಟು ಕಾಲ ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಯು ತನ್ನದೇ ಆದ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುವ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಬಗ್ಗೆ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸುವ ಅಧಿಕಾರ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಇದೆ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.

ಸರ್ಕಾರದ ಆದೇಶವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಇಂಡಿಯನ್ ಸ್ಕೂಲ್, ಜೋಧ್​ಪುರ್  vs ರಾಜಸ್ಥಾನ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಕರಣಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದ ನ್ಯಾಯಾಲಯ,  ಕೋವಿಡ್ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ರಾಜ್ಯದ ಸಿಬಿಎಸ್ಇ ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಕೇವಲ ಶೇ 70 ವಾರ್ಷಿಕ ಶುಲ್ಕ ಮತ್ತು ಸ್ಟೇಟ್ ಬೋರ್ಡ್ ಶಾಲೆಗಳು ವಾರ್ಷಿಕ ಶಾಲಾ ಶುಲ್ಕದ ಶೇ 60 ಮಾತ್ರ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡಿದೆ.

ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಗೆ ರಾಜ್ಯಗಳು ಅಡ್ಡಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ
ಅದೇ ವೇಳೆ ಕೇವಲ ಮತ್ತು ಅನುಮತಿಸುವ ಶಾಲಾ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುವ ಸೋಗಿನಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳ ಸ್ವಾಯತ್ತತೆಗೆ ರಾಜ್ಯಗಳು ಅಡ್ಡಿಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ.
ಶಾಲಾ ಆಡಳಿತವು ಲಾಭದಾಯಕ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಖಾಸಗಿ ಅನುದಾನರಹಿತ ಶಾಲೆಗಳ ಶುಲ್ಕ ರಚನೆಯನ್ನು ರಾಜ್ಯವು ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಹುದು. ಎಂದು ಹೇಳುವುದು ಒಂದು ವಿಷಯ. ಆದರೆ ಆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಸೋಗಿನಲ್ಲಿ, ಅದು ನಿಯಂತ್ರಣದ ರೇಖೆಯನ್ನು ಮೀರಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿದೆ.

ಶಾಲಾ ಆಡಳಿತವು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿದ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಲಾಭದಾಯಕ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗದಷ್ಟು ಮಟ್ಟಿಗೆ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಮಾತ್ರ ರಾಜ್ಯವು ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಒದಗಿಸಬಹುದು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿದೆ.

ಶಾಲಾ ಶುಲ್ಕ ರಚನೆಯ ನಿರ್ಣಯವು (ಸಂಬಂಧಿತ ಅವಧಿಗೆ ನಿಗದಿತ ಶಾಲಾ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ) ತೀರ್ಪುನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದ್ದು, ಖಾಸಗಿ ಅನುದಾನರಹಿತ ಶಾಲೆಯನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಶಾಲಾ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಯ  ವಿಶೇಷ ಅಧಿಕಾರ  ಶಾಸಕಾಂಗಕ್ಕೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿಲ್ಲ.

ಲಾಕ್‌ಡೌನ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗಳು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಉಳಿಸಿವೆ; ಬಳಕೆಯಾಗದ ಸೌಲಭ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಂದ ಶುಲ್ಕ ಪಡೆಯುವಂತಿಲ್ಲ

ಲಾಕ್‌ಡೌನ್‌ನಿಂದಾಗಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು  ಪಡೆಯದ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಸೌಲಭ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಂದ ಶುಲ್ಕ ಕೋರುವ ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳು ‘ಲಾಭದಾಯಕ’ ಮತ್ತು ‘ವಾಣಿಜ್ಯೀಕರಣ’ಕ್ಕೆ ಸಮನಾಗಿವೆ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ.

ಕಳೆದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ತರಗತಿಗಳನ್ನು ಆನ್‌ಲೈನ್‌ನಲ್ಲಿ ನಡೆಸಲಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಅಂಶವನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿದ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್, ಶಾಲೆಗಳು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಉಳಿತಾಯ ಮಾಡಿವೆ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದೆ. ಶಾಲೆಗಳು ಕನಿಷ್ಠ ಶೇ 15 ರಷ್ಟು ಹಣವನ್ನು ಆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಉಳಿತಾಯ ಮಾಡಿರುತ್ತವೆ  ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಹೇಳಿದೆ.ಆದ್ದರಿಂದ, ಅವರು ಆ ಮಟ್ಟಿಗೆ ವಾರ್ಷಿಕ ಶಾಲಾ ಶುಲ್ಕದಲ್ಲಿ ಕಡಿತವನ್ನು ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯ ವೆಚ್ಚಗಳ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಮಾಡಿದ ಉಳಿತಾಯಕ್ಕೆ ಶೇ 15ರಷ್ಟು ಕಡಿತವನ್ನು ನೀಡಿದ ನಂತರ ವಾರ್ಷಿಕ ಬೋಧನಾ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ಅವಕಾಶ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಶಾಲೆಗಳ ಮೇಲ್ಮನವಿಗಳನ್ನು ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್ ಭಾಗಶಃ ಅನುಮತಿಸಿತು. ಶುಲ್ಕ ಪಾವತಿಸಲು ಆರು ಮಾಸಿಕ ಕಂತುಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಅನುಮತಿಸಿದೆ. 2020-21 ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ವಾರ್ಷಿಕ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಪಾವತಿಸಲು ಪೋಷಕರು / ಪಾಲಕರು ಕಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಯಾವುದೇ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿನಂತಿಯನ್ನು ಮಾಡಿದರೆ ಶಾಲಾ ಆಡಳಿತವು ಅಂತಹ ಮನವಿಯನ್ನು ಸಹಾನುಭೂತಿಯಿಂದ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕು.

2020-21 ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಶುಲ್ಕ / ಬಾಕಿ ಪಾವತಿಸದಿರುವ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ, X ಮತ್ತು XII ತರಗತಿಗಳಿಗೆ ಮುಂದಿನ ಬೋರ್ಡ್ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ / ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯ ಹೆಸರನ್ನು ಶಾಲಾ ಆಡಳಿತವು ತಡೆಹಿಡಿಯುವುದಿಲ್ಲ.

ವಾರ್ಷಿಕ ಶುಲ್ಕದ ಶೇ 85 ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸಲು ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುವಾಗ, ಶುಲ್ಕ, ಬಾಕಿ / ಕಂತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಬಾಕಿ ಪಾವತಿಸದ ಕಾರಣ ಯಾವುದೇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಆನ್‌ಲೈನ್ ತರಗತಿಗಳು ಅಥವಾ ತರಗತಿಗಳಿಗೆ ಹಾಜರಾಗದಂತೆ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಬಾರದು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದೆ. ಈ ಸಂಬಂಧ ಯಾವುದೇ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳ ಫಲಿತಾಂಶಗಳನ್ನು ತಡೆಹಿಡಿಯುವಂತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿದೆ.

(States regulation of profiteering by education institutions Does Not Violate Managements Fundamental Rights Supreme Court)

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ಬೆಂಗಳೂರಲ್ಲಿ ಹಾಸಿಗೆ ಬ್ಲಾಕ್ ಮಾಡುವ ದಂದೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣ ಕ್ರಮ; ಸಿಎಂ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ