Water Bodies Census: ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ‘ಜಲ ಗಣತಿ’, ದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಜಲ ಮೂಲಗಳೆಷ್ಟು ಬಲ್ಲಿರಾ?

ಭಾರತದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಜಲಶಕ್ತಿ ಸಚಿವಾಲಯ ದೇಶದ ಜಲ ಮೂಲ(Water Bodies)ಗಳ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಮಾಡಿದೆ. ಇದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಗಣತಿಯಲ್ಲಿ ದೇಶದಲ್ಲಿ 24,24,540 ಜಲಮೂಲಗಳಿವೆ ಎನ್ನುವ ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದೆ. ಅದರಲ್ಲಿ 97.1 ಪ್ರತಿಶತ (23,55,055) ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿವೆ ಮತ್ತು ಕೇವಲ 2.9 ಪ್ರತಿಶತ (69,485) ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿವೆ. ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಅಗ್ರ 5 ರಾಜ್ಯಗಳು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಒಡಿಶಾ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಂ. ದೇಶದ ಒಟ್ಟು ನೀರಿನ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಶೇ. 63ರಷ್ಟು ಇಲ್ಲಿವೆ. ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಟಾಪ್ 5 ರಾಜ್ಯಗಳು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ತಮಿಳುನಾಡು, ಕೇರಳ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾ ಆಗಿದ್ದರೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಟಾಪ್ 5 ರಾಜ್ಯಗಳು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ಎಂದು ವರದಿ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ.  ಒಡಿಶಾ ಮತ್ತು ಅಸ್ಸಾಂ ಆಗಿದೆ.

ಎಲ್ಲಾ ಜಲಮೂಲಗಳ ಸಮಗ್ರ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ದತ್ತಾಂಶವನ್ನು ಅನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಸಲುವಾಗಿ ʻ6ನೇ ಸಣ್ಣ ನೀರಾವರಿ ಗಣತಿʼಯ ಸಹಯೋಗದೊಂದಿಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಯೋಜನೆಯಾದ  ನೀರಾವರಿ ಗಣತಿ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಗಣತಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಜಲಮೂಲಗಳ ವಿಧ, ಸ್ಥಿತಿ, ಅತಿಕ್ರಮಣಗಳ ಸ್ಥಿತಿ, ಬಳಕೆ, ಶೇಖರಣಾ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ, ಸಂಗ್ರಹಣೆಯ ಸ್ಥಿತಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಜಲಮೂಲಗಳ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಅಥವಾ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಜಲಮೂಲಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ನೀರಾವರಿ, ಕೈಗಾರಿಕೆ, ಮೀನು ಸಾಕಾಣಿಕೆ, ಗೃಹೋಪಯೋಗಿ ಅಥವಾ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು, ಮನರಂಜನೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ, ಅಂತರ್ಜಲ ಮರುಪೂರಣ ಮುಂತಾದ ಜಲಮೂಲಗಳ ಎಲ್ಲಾ ರೀತಿಯ ಬಳಕೆಗಳನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿ ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ.

ಮತ್ತಷ್ಟು ಓದಿ: ನೀರು ಹೆಚ್ಚು ಕುಡಿಯುವುದರಿಂದ ಆರೋಗ್ಯದ ಮೇಲೆ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು

ಗಣತಿಯನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಅಖಿಲ ಭಾರತ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯವಾರು ವರದಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲಾಗಿದೆ.
59.5 ರಷ್ಟು ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳು ಕೊಳಗಳು, ನಂತರ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು (ಶೇ 15.7), ಜಲಾಶಯಗಳು (ಶೇ 12.1), ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಯೋಜನೆಗಳು, ಪರ್ಕೋಲೇಷನ್ ಟ್ಯಾಂಕ್‌ಗಳು, ಚೆಕ್ ಡ್ಯಾಂಗಳು (ಶೇ 9.3), ಕೆರೆಗಳು (ಶೇ 0.9) ಮತ್ತು ಇತರೆ ( 2.5 ಶೇಕಡಾ).
55.2 ರಷ್ಟು ಜಲಮೂಲಗಳು ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, 44.8 ರಷ್ಟು ಜಲಮೂಲಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ವಲಯದ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ.

ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಎಲ್ಲಾ ಜಲಮೂಲಗಳಲ್ಲಿ, ಗರಿಷ್ಠ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜಲಮೂಲಗಳು ಪಂಚಾಯತ್‌ಗಳ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ, ನಂತರ ರಾಜ್ಯ ನೀರಾವರಿ, ರಾಜ್ಯ ಜಲಸಂಪನ್ಮೂಲ ಇಲಾಖೆಗಳು.

ಎಲ್ಲಾ ಖಾಸಗಿ ಒಡೆತನದ ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳಲ್ಲಿ, ಗರಿಷ್ಠ ಸಂಖ್ಯೆಯ ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮಾಲೀಕತ್ವ ಮತ್ತು ರೈತರೊಂದಿಗೆ ಇವೆ, ಇವುಗಳಿಂದ ಜನರ ಗುಂಪುಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಖಾಸಗಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಬರುತ್ತವೆ.

ಜನಗಣತಿಯು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮತ್ತು ಮಾನವ ನಿರ್ಮಿತ ಜಲಮೂಲಗಳಾದ ಕೊಳಗಳು, ತೊಟ್ಟಿಗಳು, ಸರೋವರಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಭಾರತದ ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಸಮಗ್ರ ದಾಸ್ತಾನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ, ಜೊತೆಗೆ ಜಲಮೂಲಗಳ ಮೇಲಿನ ಅತಿಕ್ರಮಣದ ಡೇಟಾವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಜನಗಣತಿಯು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮತ್ತು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳ ನಡುವಿನ ಅಸಮಾನತೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಹಂತದ ಅತಿಕ್ರಮಣಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ದೇಶದ ಜಲಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಕುರಿತು ಪ್ರಮುಖ ಮಾಹಿತಿಯನ್ನು ಹೊರತಂದಿದೆ.

ಖಾಸಗಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದ ಜಲಮೂಲಗಳಲ್ಲಿ ಅಗ್ರ 5 ರಾಜ್ಯಗಳೆಂದರೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಅಸ್ಸಾಂ, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ಒಡಿಶಾ ಮತ್ತು ಜಾರ್ಖಂಡ್. ಎಲ್ಲಾ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಜಲಮೂಲಗಳ ಪೈಕಿ ಪ್ರಮುಖ ಜಲಮೂಲಗಳು ನೀರಾವರಿ ನಂತರ ಮೀನುಗಾರಿಕೆಗೆ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತವೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.

ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಅಸ್ಸಾಂ, ಒಡಿಶಾ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶಗಳು ಮೀನುಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಬಳಸುವ ಟಾಪ್ 5 ರಾಜ್ಯಗಳು.

ನೀರಾವರಿಗಾಗಿ ಜಲಚರಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಬಳಕೆಯ ಮೇಲಿನ 5 ರಾಜ್ಯಗಳೆಂದರೆ ಜಾರ್ಖಂಡ್, ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ, ತೆಲಂಗಾಣ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಮತ್ತು ಗುಜರಾತ್.

78 ರಷ್ಟು ಜಲಮೂಲಗಳು ಮಾನವ ನಿರ್ಮಿತ ಜಲಮೂಲಗಳಾಗಿದ್ದರೆ, 22 ಪ್ರತಿಶತ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಜಲಮೂಲಗಳಾಗಿವೆ. 1.6 ಪ್ರತಿಶತ (38,496) ಎಲ್ಲಾ ಜಲಮೂಲಗಳು ಅತಿಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿವೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ, ಅದರಲ್ಲಿ 95.4 ಪ್ರತಿಶತ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಉಳಿದ 4.6 ಪ್ರತಿಶತ ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿವೆ.

23,37,638 ಜಲಾಶಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ನೀರು ಹರಡುವ ಪ್ರದೇಶದ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಜಲಮೂಲಗಳಲ್ಲಿ, 72.4 ಪ್ರತಿಶತ 0.5 ಹೆಕ್ಟೇರ್‌ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ನೀರು ಹರಡುವ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, 13.4 ಪ್ರತಿಶತ 0.5-1 ಹೆಕ್ಟೇರ್ ನಡುವೆ ನೀರು ಹರಡುವ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, 11.1 ಪ್ರತಿಶತ 1-5 ಹೆಕ್ಟೇರ್ ನಡುವೆ ನೀರು ಹರಡುವ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಉಳಿದ 3.1 ಪ್ರತಿಶತ ಜಲಮೂಲಗಳು ನೀರು ಹರಡುವ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ನೀರಿನ ವಿಸ್ತಾರವು 5 ಹೆಕ್ಟೇರ್‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು.

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸುದ್ದಿಗಳಿಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ