ಭಾರತದಿಂದ ಕದ್ದ ಉಡುಗೊರೆ-ಉಯಿಲುಗಳು ವಾಪಸಾಗುತ್ತಿವೆ, ಕೊಹಿನೂರ್ ವಜ್ರ ವಾಪಸ್​ ಆಗಿಲ್ಲ! ಏನಿದರ ಮರ್ಮ?

ಭಾರತದಿಂದ ಸ್ಮಗ್ಲಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ವಿದೇಶಕ್ಕೆ ಸಾಗಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಪುರಾತನ ವಿಗ್ರಹ, ಮೂರ್ತಿ ಹಾಗೂ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಈಗ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿವೆ. ಕಳೆದ 7 ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 196 ಪುರಾತನ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ತರಲಾಗಿದೆ. ಈಗ ಕೆನಡಾದಿಂದ ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ತರಲಾಗಿದೆ. ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದೆ. ನವಂಬರ್ 15ರಂದು ಕಾಶೀ ವಿಶ್ವನಾಥ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಭಾರತದಿಂದ ಕದ್ದ ಮೂರ್ತಿ, ವಿಗ್ರಹ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮವಾಗಿ ವಿದೇಶಕ್ಕೆ ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಈಗ ಆ ಎಲ್ಲ ಕದ್ದು, ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆ ಮಾಡಿದ್ದ ಭಾರತದ ಮೂರ್ತಿ, ವಿಗ್ರಹ, ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ವಾಪಸ್ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿವೆ. ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ಭಾರತದ ಮೂರ್ತಿ, ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ತರುವುದನ್ನು ತಮ್ಮ ವ್ಯವಹಾರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

ಅವರು ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ನಂತರ ಕಳೆದ ಏಳು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಸರ್ಕಾರವು ಪ್ರಪಂಚದ ವಿವಿಧ ದೇಶಗಳಿಂದ 196 ಪುರಾತನ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಮರಳಿ ತಂದಿದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯವು ಒದಗಿಸಿದ ಮಾಹಿತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಇದು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖವಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗಿದೆ. 1976 ರಿಂದ ವಿದೇಶಗಳಿಂದ ಒಟ್ಟು 211 ಕಲಾಕೃತಿಗಳು, ವಿಗ್ರಹ, ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ವಾಪಸ್ ತರಲಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳ ಪೈಕಿ ಕಳೆದ 7 ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲೇ 196 ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ವಾಪಸ್ ತರಲಾಗಿದೆ.

ಈ ಕಲಾಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೆ ಭಾರತದಿಂದ ಕದ್ದು ಕೆನಡಾಕ್ಕೆ ಸಾಗಿಸಿದ್ದ ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ದೇವಿಯ ವಿಗ್ರಹವೂ ಸೇರಿದೆ. ಕಳೆದ ವರ್ಷ ನವೆಂಬರ್ 29 ರಂದು ತಮ್ಮ ರೇಡಿಯೋ ಭಾಷಣದಲ್ಲಿ ಮನ್ ಕಿ ಬಾತ್ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ, “ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ತಾಯಿ ಅನ್ನಪೂರ್ಣೆಯೆ ಪುರಾತನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕೆನಡಾದಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ (Centuries Old Goddess Annapurna Statue To Come Back To India) ಎಂದು ತಿಳಿದಾಗ ಹೆಮ್ಮೆಪಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ವಾರಣಾಸಿಯ ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ಕಳವು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ . ಸುಮಾರು 100 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ 1913 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ದೇಶದಿಂದ ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಮಾತಾ ಅನ್ನಪೂರ್ಣಳು ಕಾಶಿಯೊಂದಿಗೆ (ವಾರಣಾಸಿ) ಬಹಳ ವಿಶೇಷವಾದ ಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾಳೆ. ವಿಗ್ರಹದ ವಾಪಸಾತಿಯು ನಮಗೆಲ್ಲರಿಗೂ ಬಹಳ ಆಹ್ಲಾದಕರವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮಾತಾ ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ಪ್ರತಿಮೆಯಂತೆ, ನಮ್ಮ ಪರಂಪರೆಯ ಬಹುಪಾಲು ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗ್ಯಾಂಗ್‌ಗಳಿಂದ ಬಲಿಯಾಗಿದೆ ಎಂದು ಮೋದಿ ಹೇಳಿದ್ದರು.

ಬನಾರಸ್ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಿದ 18 ನೇ ಶತಮಾನದ ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು 2019 ರಲ್ಲಿ ವಿನ್ನಿಪೆಗ್ ಮೂಲದ ಕಲಾವಿದೆ ದಿವ್ಯಾ ಮೆಹ್ರಾ ಅವರನ್ನು ಮೆಕೆಂಜಿ ಆರ್ಟ್ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಆಹ್ವಾನಿಸಿದಾಗ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಲಾಯಿತು. 1936 ರಲ್ಲಿ ವಕೀಲ ನಾರ್ಮನ್ ಮೆಕೆಂಜಿಯವರ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ಸುತ್ತ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು.

ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣು ಎಂದು ತಪ್ಪಾಗಿ ಗುರುತಿಸಲಾದ ಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದ ದಿವ್ಯಾ ಮೆಹ್ರಾ, ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದಾಗ ಅದೇ ಶಿಲ್ಪವು 1913 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಕಳವು ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ಮೆಕೆಂಜಿ ಖರೀದಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಿಳಿದುಕೊಂಡರು. ಯುಎಸ್‌ನ ಪೀಬಾಡಿ ಎಸೆಕ್ಸ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂನಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ಕಲೆಯ ಕ್ಯುರೇಟರ್ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ ವಿ ಶಾ ಅವರು ಈ ಸಂಶೋಧನೆಗಳನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಹಾಗಾದರೆ ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ಕಾಶಿಯಿಂದ ಕೆನಡಾದ ಸಾಸ್ಕಾಚೆವಾನ್‌ಗೆ ಹೇಗೆ ತಲುಪಿದಳು? ಮೆಹ್ರಾ ಅವರ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಪ್ರಕಾರ, 1913 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಪ್ರವಾಸದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೆಕೆಂಜಿ ಈ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ್ದರು . ಅಪರಿಚಿತರು ಅದನ್ನು ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ಕದ್ದು ಮ್ಯಾಕೆಂಜಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದರು. ಮೆಕೆಂಜಿ ಆರ್ಟ್ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರಿಗಳೊಂದಿಗೆ ದಿವ್ಯಾ ಮೆಹ್ರಾ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸಿ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಸ್ವದೇಶಕ್ಕೆ ತರುವಂತೆ ಮನವಿ ಮಾಡಿದರು.

ಈಗ ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಕೇಂದ್ರದ ವಿದೇಶಾಂಗ ಇಲಾಖೆಯು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಗುರುವಾರ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದೆ. ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ನಾಲ್ಕು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೆರವಣಿಗೆ ನಡೆಸಿ, ನವಂಬರ್ 15 ರಂದು ಕಾಶೀ ವಿಶ್ವನಾಥ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮರು ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆ ಮಾಡಲಿದೆ. ಈಗಾಗಲೇ ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅನ್ನಪೂರ್ಣ ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಕೇಂದ್ರ ಸಚಿವರಾದ ಧರ್ಮೇಂದ್ರ ಪ್ರದಾನ್, ಮೀನಾಕ್ಷಿ ಲೇಖಿ, ಕಿಶನ್ ರೆಡ್ಡಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕರು ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಅನ್ನಪೂರ್ಣಳ ಕಥೆ ಹೀಗಿದ್ದರೂ, ಆಕೆಯನ್ನು ತನ್ನ ಮನೆಯಿಂದ ಕದ್ದು ಈಗ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ನಂತರ, ಉಳಿದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳ ಪ್ರಯಾಣವು ಅಷ್ಟು ಸರಳವಾಗಿಲ್ಲ. ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಮೂರ್ತಿ, ವಿಗ್ರಹ, ಕಲಾಕೃತಿ ಗುರುತಿಸುವಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಯೆ ಇತ್ತು. ಎಸ್ ವಿಜಯಕುಮಾರ್ ಅವರ ಇಂಡಿಯಾ ಪ್ರೈಡ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌ನಂತಹ ತಂಡಗಳಿವೆ. ಅದು ಸ್ವಯಂಸೇವಕರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಕದ್ದ ಕಲಾ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ವಾಪಸ್ ತರಲು ತಮ್ಮ ಸಮಯ, ಕೌಶಲ್ಯ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಲು ಈ ತಂಡ ಸಿದ್ದವಾಗಿದೆ. ಅವರ ಕೆಲಸಗಳಲ್ಲಿ, ಕಲಾ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ನಿಜವಾದ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು, ಸ್ಮಗ್ಲರ್ ಜಾಲದ ಮೇಲೆ ಬೇಹುಗಾರಿಕೆ ಮಾಡುವುದು ಸೇರಿದೆ. ವಿಜಯಕುಮಾರ್ ಅವರ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನದ ಪ್ರಕಾರ, ಭಾರತವು ಪ್ರತಿ ದಶಕಕ್ಕೆ 10,000 ಪ್ರಮುಖ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು, ಮೂರ್ತಿ, ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ.

ನಂತರ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಈಗ ಇರುವ ದೇಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುವ ಪ್ರಶ್ನೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಚಿವಾಲಯದ ಪ್ರಕಾರ 113 ಕಲಾಕೃತಿಗಳ ಮತ್ತೊಂದು ಸುತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮರಳಿ ಪಡೆಯಲು ಸರ್ಕಾರವು ಇತರ ಕೆಲವು ದೇಶಗಳೊಂದಿಗೆ ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. USA ನಿಂದ ಗರಿಷ್ಠ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಹಿಂತಿರುಗಬೇಕಾಗಿದೆ . 71 ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಆಮೆರಿಕಾದಲ್ಲಿವೆ. ದತ್ತಾಂಶದ ಪ್ರಕಾರ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ 19 ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸಿಂಗಾಪುರವು ದೇಶವು ಭಾರತದ 17 ಕಲಾಕೃತಿ, ಮೂರ್ತಿ, ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಭಾರತವು ಕೆನಡಾ, ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್, ಬೆಲ್ಜಿಯಂ, ಫ್ರಾನ್ಸ್, ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಯುನೈಟೆಡ್ ಕಿಂಗ್‌ಡಮ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಮೂರ್ತಿ, ವಿಗ್ರಹ, ಕಲಾಕೃತಿ ವಾಪಸ್ ಪಡೆಯಲು ಮಾತುಕತೆ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ.

ಕಳ್ಳತನ ಅಥವಾ ಲೂಟಿಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸದ ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಭಾರತದಿಂದ “ಉಡುಗೊರೆಗಳು” ಅಥವಾ ಉಯಿಲುಗಳಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಅನೇಕ ದೇಶಗಳಿವೆ. ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಕದ್ದ ಕೊಹಿನೂರ್ ವಜ್ರ (Kohinoor Diamond) ಮತ್ತು ಸುಲ್ತಾಂಗಂಜ್ ಬುದ್ಧನಂತಹ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಹಿಂದಿರುಗಿಸುವ ಭಾರತದ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಯುಕೆ ಸತತವಾಗಿ ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತಿದೆ. UK ಯ ವಿದೇಶಿ ಮತ್ತು ಕಾಮನ್‌ವೆಲ್ತ್ ಕಚೇರಿಯ ಪ್ರಕಾರ, “ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಕ್ಟ್, 1963 ನಮ್ಮ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವುದನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ಸರ್ಕಾರವು ಕಾನೂನನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ.” ಎಂದು ಬ್ರಿಟನ್ ಸರ್ಕಾರ ಹೇಳುತ್ತಿದೆ.

(stolen annapurna idol return to Kashi Vishwanath but kohinoor diamond yet to return to india why)