UPI: ಫೋನ್ ಪೆ, ಗೂಗಲ್ ಪೆ, ಭೀಮ್ ವಹಿವಾಟು ಆಗಬಹುದು ದುಬಾರಿ; ಯುಪಿಐ ಆಧರಿತ ವಹಿವಾಟಿಗೆ ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸಲು ಆರ್ಬಿಐ ಚಿಂತನೆ
ಒಂದು ವೇಳೆ ಆರ್ಬಿಐನ ಈ ಚಿಂತನೆ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ ಫೋನ್ ಪೆ, ಗೂಗಲ್ ಪೆ, ಭೀಮ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಆ್ಯಪ್ಗಳ ಮೂಲಕ ನಡೆಯುವ ಯುಪಿಐ ಆಧರಿತ ಪೇಮೆಂಟ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಮುಂಬೈ: ಡಿಬಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಆಧರಿತ ನಗದು ವರ್ಗಾವಣೆ ಮತ್ತು ಯುಪಿಐ (Unified Payments Interface – UPI) ಆಧರಿತ ಹಣಕಾಸಿನ ವಹಿವಾಟಿಗೆ ಆಗುತ್ತಿರುವ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಭರ್ತಿ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಅಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದ ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ (Reserve Bank of India – RBI) ಪರಿಶೀಲಿಸುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವಹಿವಾಟಿಗೆ ಇಂತಿಷ್ಟು ಮೊತ್ತ ಎಂದು ನಿಗದಿಪಡಿಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನೂ ಪರಿಶೀಲಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ‘ಪಾವತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಶುಲ್ಕಗಳು’ ಹೆಸರಿನ ಕರಡು ಪ್ರಸ್ತಾವ ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ ಆರ್ಬಿಐ ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಂದ ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದೆ. ಒಂದು ವೇಳೆ ಆರ್ಬಿಐನ ಈ ಚಿಂತನೆ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬಂದರೆ ಫೋನ್ ಪೆ, ಗೂಗಲ್ ಪೆ, ಭೀಮ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಆ್ಯಪ್ಗಳ ಮೂಲಕ ನಡೆಯುವ ಯುಪಿಐ ಆಧರಿತ ಪೇಮೆಂಟ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ನಡೆಸುವ ದೊಡ್ಡಮಟ್ಟದ ವಹಿವಾಟು ಅಥವಾ ಹೂಡಿಕೆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆರ್ಬಿಐ ಒಂದಿಷ್ಟು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ವೆಚ್ಚ ಭರಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಆರ್ಟಿಜಿಎಸ್ಗೆ (Real Time Gross Settlement – RTGS) ಲಾಭ ಗಳಿಕೆ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ ಎಂದು ಆರ್ಬಿಐ ಹೇಳಿದೆ. ದೊಡ್ಡಮಟ್ಟದ ನಗದು ವರ್ಗಾವಣೆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆರ್ಟಿಜಿಎಸ್ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಅಥವಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ನಡೆಸುವ ಇಂಥ ವಹಿವಾಟು ಉಚಿತವಾಗಿ ಇರಬೇಕೆ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆಯೂ ಆರ್ಬಿಐ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಸಲಹೆ ಕೋರಿದೆ.
ನೆಫ್ಟ್ (National Electronic Funds Transfer – NEFT) ವಹಿವಾಟು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ನಡೆಸಲೆಂದೂ ಆರ್ಬಿಐ ಸಾಕಷ್ಟು ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದೆ. ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ವೆಚ್ಚವೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಬರುತ್ತಿದೆ. ಲಾಭ ಗಳಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಅಲ್ಲವಾದರೂ, ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಶುಲ್ಕ ಸಂಗ್ರಹದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಸೂಕ್ತ ವೆಚ್ಚ ವಿಧಿಸಬಹುದೇ ಎಂದು ಆರ್ಬಿಐ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಕೇಳಿದೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕರು ಡಿಜಿಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಡಿಜಿಟಲ್ ಪೇಮೆಂಟ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಒಗ್ಗಿಕೊಳ್ಳಲಿ ಎನ್ನುವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ನೆಫ್ಟ್, ಯುಪಿಐ ಮತ್ತು ಆರ್ಟಿಜಿಎಸ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಆರ್ಬಿಐ ರೂಪಿಸಿದೆ. ಇದು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಹಿತಕ್ಕಾಗಿ ರೂಪಿಸಿದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎನ್ನುವುದು ನಿಜ. ಆದರೆ ಎಷ್ಟು ದಿನ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಉಚಿತವಾಗಿಯೇ ಉಳಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಸಂಶೋಧನಾ ವರದಿ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದೆ.
ಪ್ರಸ್ತುತ ಐಎಂಪಿಎಸ್ (Immediate Payment Service – IMPS) ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಕೆಲ ಹಣಕಾಸು ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಶುಲ್ಕ ನಿಗದಿಪಡಿಸಿವೆ. ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಶುಲ್ಕಗಳನ್ನು ಆರ್ಬಿಐ ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಕುರಿತು ಆರ್ಬಿಐ ಪ್ರಕಟಿಸಿರುವ ವರದಿಯು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದೆ. ಪಿಎಸ್ಒಗಳು (Payment System Operators – PSOs) ಪ್ರಸ್ತುತ ಡೆಬಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ವಹಿವಾಟಿಗೆ ವಿಧಿಸುತ್ತಿರುವ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸುವ ಬದಲು ಪಾವತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸುವ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ Payment System Providers – PSPs) ಶುಲ್ಕದ ಒಂದು ಭಾಗವನ್ನು ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡುವ ಕುರಿತು ಆರ್ಬಿಐ ಚಿಂತನೆ ನಡೆಸಿದೆ. ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಪಿಎಸ್ಒಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರೆಡಿಟ್ ಕಾರ್ಡ್ ಬಳಕೆಗೆ ವಿಧಿಸುವ ಶುಲ್ಕವನ್ನೂ ಆರ್ಬಿಐ ನಿರ್ವಹಿಸಲಿದೆ.
ಯುಪಿಐ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೂ ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಐಎಂಪಿಎಸ್ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ನಿಗದಿತ ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸಲಾಗುವುದು. ವಹಿವಾಟಿನ ಮೊತ್ತ ಆಧರಿಸಿ ಶುಲ್ಕ ನಿಗದಿಪಡಿಸಬಹುದು ಎಂದು ಆರ್ಬಿಐನ ತಜ್ಞರು ಸಲಹೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಯುಪಿಐ ಮೂಲಕ ನಗದು ವಹಿವಾಟು ತತ್ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೂ ಇದನ್ನು ಬಳಸುವುದು ಸುಲಭ ಎನಿಸಿದೆ. ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಯುಪಿಐ ಬಳಕೆಗೆ ಆರ್ಬಿಐ ಶುಲ್ಕವನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಿದೆ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಹೇಗಿರುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ಕುತೂಹಲ ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದೆ. ಡಿಜಿಟಲ್ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಆಶಯ ಈಡೇರುವಲ್ಲಿ ಯುಪಿಐ ಮಹತ್ವದ ಪಾತ್ರ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ್ದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಮರಿಸಬಹುದು.