ಹೀಟ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್ ಎಂದರೇನು? ಮೆದುಳು ಮತ್ತು ಮೂತ್ರಪಿಂಡದಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಗಗಳಿಗೆ ಇದು ಹಾನಿ ಮಾಡುತ್ತದೆಯೇ?

ಭಾರತದ ಅನೇಕ ಪ್ರದೇಶಗಳು ತೀವ್ರ ಶಾಖವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ವಾಯುವ್ಯ ಭಾರತ, ಕೊಂಕಣ ಕರಾವಳಿ, ಮಧ್ಯ ಭಾರತ ಮತ್ತು ತೆಲಂಗಾಣ ಸೇರಿವೆ. ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಬಿಸಿಲಿ ಇರಲಿದೆ. ಮುಂದಿನ ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ಬಿಸಿಗಾಳಿ ಇದೇ ರೀತಿ ಮುಂದುವರಿಯಲಿದೆ ಎಂದು ಭಾರತೀಯ ಹವಾಮಾನ ಇಲಾಖೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡಿದೆ. ಇಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಹೀಟ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್(Heat Stroke) ಅನ್ನು ಲಘುವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಡಿ ಎಂದು ತಜ್ಞರು ಎಚ್ಚರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮುಂಬೈನ ವೊಕಾರ್ಡ್ ಸೂಪರ್ ಸ್ಪೆಷಲಿಸ್ಟ್ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ (Hospital) ಶ್ವಾಸಕೋಶಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಡಾ. ಸಮಿತ್ ಪಾಠಕ್ ಪ್ರಕಾರ, ನಾವು ಬಿಸಿಲಿನಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಬಿಸಿ, ಅನಾನುಕೂಲ ಅಥವಾ ಅತಿಯಾದ ಬೆವರುವಿಕೆಯ(Sweating) ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿಲ್ಲ. ಹೀಟ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್ ಮಾರಣಾಂತಿಕವಾಗಬಹುದು ಎಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಡಾ. ಸಮಿತ್ ಪಾಠಕ್ ಪ್ರಕಾರ, ಹೀಟ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್ ಅಥವಾ ಹೈಪರ್ಥರ್ಮಿಯಾವು ಶಾಖ-ಸಂಬಂಧಿತ ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದೆ. ಇದು ದೇಹದ ಉಷ್ಣತೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ, ಕೆಲವು ದೈಹಿಕ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಮುಂಚೂಣಿಗೆ ಬರುತ್ತವೆ. ಇದು ನರಮಂಡಲದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಶಾಖದ ಸೆಳೆತ ಮತ್ತು ಬಳಲಿಕೆಯು ಹೈಪರ್ಥರ್ಮಿಯಾದ ಎರಡು ಕಡಿಮೆ ತೀವ್ರ ಸ್ವರೂಪಗಳಾಗಿವೆ. ಆದರೆ ಹೀಟ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್ ಒಂದು ಸ್ಥಿತಿಯಾಗಿದ್ದು, ತಕ್ಷಣವೇ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡದಿದ್ದರೆ ಅದು ಜೀವಕ್ಕೆ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.

ದೇಹದ ಉಷ್ಣತೆಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಲು ಕಾರಣವೇನು?

ಡಾ. ಸಮಿತ್ ಪಾಠಕ್ ಪ್ರಕಾರ, ತೀವ್ರವಾದ ಶಾಖಕ್ಕೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ಅಥವಾ ಬಲವಾದ ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿಗೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಒಡ್ಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದ ದೇಹದ ಉಷ್ಣತೆ ಹೆಚ್ಚಳವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಹೈಪರ್ಥರ್ಮಿಯಾ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿದ ದೇಹದ ಉಷ್ಣತೆಯು ಸಮಯಕ್ಕೆ ಸಮತೋಲಿತವಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಅದು ಮೆದುಳು ಮತ್ತು ಮೂತ್ರಪಿಂಡಗಳಂತಹ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಗಗಳನ್ನು ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ಹಾನಿಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಅಲ್ಲದೆ, ಮಕ್ಕಳು (5 ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನವರು), ವೃದ್ಧರು (65 ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟವರು), ಗರ್ಭಿಣಿಯರು ಮತ್ತು ಸ್ಥೂಲಕಾಯದಂತಹ ಸಮಸ್ಯೆ ಇರುವವರು ಹೀಟ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್​ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಪಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತಾರೆ. ನೀವು ಬಲವಾದ ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿನಲ್ಲಿ ಹೊರಗೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ನೀವು ಸಹ ದೊಡ್ಡ ಅಪಾಯದಲ್ಲಿದ್ದೀರಿ ಎಂದರ್ಥ.

ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೀಟ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಯಾವುವು?

ಹೀಟ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್ ಲಕ್ಷಣಗಳು ಶಾಖದ ಬಳಲಿಕೆಗೆ ಹೋಲುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಹೆಚ್ಚು ತೀವ್ರವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಡಾ. ಪಾಠಕ್ ಪ್ರಕಾರ, ಆಯಾಸ, ತಲೆನೋವು ಮತ್ತು ತಲೆತಿರುಗುವಿಕೆ, ವಾಕರಿಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ. ಹೀಟ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಹತಾಶೆ, ಭಯ, ಉತ್ಸಾಹ, ನಡೆಯಲು ತೊಂದರೆ, ರೋಗಗ್ರಸ್ತವಾಗುವಿಕೆಗಳು ಅಥವಾ ಮೂರ್ಛೆ ಮುಂತಾದ ಲಕ್ಷಣಗಳೂ ಇರಬಹುದು.

ಹೀಟ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್ ತಡೆಗಟ್ಟುವಿಕೆಗಾಗಿ ಯಾವ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು?

ಡಾ. ಸಮೀತ್ ಪಾಠಕ್ ಪ್ರಕಾರ, ನೀವು ಹೀಟ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್​ನಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದರೆ, ನೆರಳಿಗೆ ಹೋಗುವುದು ಅಥವಾ ನೀರು ಕುಡಿಯುವುದು ಮುಂತಾದ ಸರಳ ಕ್ರಮಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಇದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ ನಿಮ್ಮ ದೇಹವನ್ನು ತಂಪಾಗಿ ಮತ್ತು ತೇವಾಂಶದಿಂದ ಇಡುವುದು. ನೀವು ತುಂಬಾ ನೀರು ಕುಡಿಯುತ್ತೀರಬೇಕು. ಬಾಯಾರಿಕೆಯ ಭಾವನೆ ಎಂದರೆ ನಿಮ್ಮ ದೇಹದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಕೊರತೆಯಿದೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪದಿರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ. ದಿನದ ಅತ್ಯಂತ ಬಿಸಿಯಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯನಿಂದ ದೂರವಿರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿ.

ಇದು ಸಾಧ್ಯವಾಗದಿದ್ದರೆ ದೇಹವನ್ನು ತಂಪಾಗಿಡಲು ಸಣ್ಣ ವಿರಾಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ. ಹೀಟ್ ಸ್ಟ್ರೋಕ್ ರೋಗಿಗಳನ್ನು ಕೂಡಲೇ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗಬೇಕು. ಅವರ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದು ತೆರೆದ ಅಥವಾ ಹವಾನಿಯಂತ್ರಿತ ವಾಹನಗಳಲ್ಲಿ ತುರ್ತು ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ಸಾಗಿಸಬೇಕು. ಐಸ್ ಪ್ಯಾಕ್‌ಗಳನ್ನು ಕುತ್ತಿಗೆ, ಸೊಂಟ ಅಥವಾ ಕಂಕುಳಲ್ಲಿ ಇಡಬೇಕು. ರೋಗಿಯನ್ನು ಉಗುರುಬೆಚ್ಚಗಿನ ನೀರಿನಿಂದ ಸಿಂಪಡಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಫ್ಯಾನ್ ಅನ್ನು ಬಳಸುವುದು ಸಹ ತುಂಬಾ ಸಹಾಯಕವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಡಾ.ಸಮಿತ್ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ:

ಬೇವಿನ ಎಲೆ ಕಹಿ ಎಂದು ಮೂಗು ಮುರಿಯುವ ಬದಲು ಆರೋಗ್ಯ ಪ್ರಯೋಜನ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಿ

ತುಳಸಿ ನೀರನ್ನು ಕುಡಿಯುವುದರಿಂದಾಗುವ ಆರೋಗ್ಯ ಪ್ರಯೋಜನಗಳು