ಜಾರಿ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯ ತನಿಖೆ ಆರಂಭಿಸಲು ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಎಫ್‌ಐಆರ್‌ ದಾಖಲಿಸಿದರೆ ಸಾಕು: ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್

ವಿಪಕ್ಷ ನಾಯಕರನ್ನು ಗುರಿಯಾಗಿಸಿ ಇಡಿ ದಾಳಿ ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ವಿರುದ್ಧ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಗಳು ಆರೋಪ ಹೊರಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಇ.ಡಿ ಅಥವಾ ಜಾರಿ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯ ಯಾವ ರೀತಿ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್ (Supreme Court) ಈ ರೀತಿ ಹೇಳಿದೆ. ಜಾರಿ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯದ (ED) ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತಿರುವ ಮಹತ್ವದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯೊಂದರಲ್ಲಿ, ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಚಟುವಟಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಪರಾಧದ ಆದಾಯದ ಸಂಗ್ರಹ ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರ ಮತ್ತು ಅಪರಾಧದ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ‘ಸಯಾಮಿ ಅವಳಿಗಳಂತೆ’ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿದೆ. ಅಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧದ ಆದಾಯವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮನಿ ಲಾಂಡರಿಂಗ್ ಸಮಾನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಬಗ್ಗೆ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್ ಹೇಳಿದ್ದು ಹೀಗೆ:

ಕೆಲವು ಅಪರಾಧಗಳು ಇವೆ ಎಂಬುದು ನಿಜ, ಇದು ನಿಗದಿತ ಅಪರಾಧಗಳಾಗಿದ್ದರೂ, ಅಪರಾಧದ ಆದಾಯವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಅಥವಾ ಇಲ್ಲದಿರಬಹುದು. ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಅಪರಾಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಅಪರಾಧ ಚಟುವಟಿಕೆ ಮತ್ತು ಅಪರಾಧದ ಆದಾಯದ ಸಂಗ್ರಹ ಸಯಾಮಿ ಅವಳಿಗಳಂತೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ನಿಗದಿತ ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಅಮೂರ್ತ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗಿದ್ದರೂ, ಅದು ಸೆಕ್ಷನ್ 2(1)(u) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧದ ಆದಾಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಆರೋಪಗಳಿರುವಲ್ಲಿ, ಅಪರಾಧದ ಆದಾಯವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮನಿ ಲಾಂಡರಿಂಗ್‌ಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿದೆ.

ಆರೋಪಿಗಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಲಾದ ಆಸ್ತಿ ಅಥವಾ ಅಕ್ರಮ ಗಳಿಕೆಯು ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆಯ ಅಪರಾಧವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹಿರಿಯ ವಕೀಲ ಸಿಎ ಸುಂದರಂ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಹಿರಿಯ ವಕೀಲ ಸಿದ್ಧಾರ್ಥ್ ಲೂತ್ರಾ ಕೂಡ ಇದೇ ಆತಂಕ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು. ಹಿರಿಯ ವಕೀಲ ಕಪಿಲ್ ಸಿಬಲ್ ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುಂದೆ ಹೋಗಿ, ಅಪರಾಧ ಮತ್ತು ಮನಿ ಲಾಂಡರಿಂಗ್ ಆದಾಯದ ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕುವ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕವಾಗಿ ಶಂಕಿತವಾಗಿದೆ. ಯಾವುದೇ ಕಳಂಕಿತ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಔಪಚಾರಿಕ ಆರ್ಥಿಕತೆಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ಮನಿ ಲಾಂಡರಿಂಗ್ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ಮಾಡಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಆದಾಗ್ಯೂ, ಭಾರತದ ಸಾಲಿಸಿಟರ್-ಜನರಲ್ ತುಷಾರ್ ಮೆಹ್ತಾ ಅವರು ಒಂದು ಮುನ್ಸೂಚಕ ಸಂಸ್ಥೆ, ಅದು ರಾಜ್ಯ ಏಜೆನ್ಸಿ ಅಥವಾ ಕೇಂದ್ರೀಯ ತನಿಖಾ ದಳವಾಗಿರಬಹುದು, ಎಫ್‌ಐಆರ್ ಅನ್ನು ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ, ಅದು ಲಗತ್ತಿಸಲಾದ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ವಭಾವಿ ಅಪರಾಧ ಪಟ್ಟಿಯೊಳಗೆ ಬರುತ್ತದೆ, ಜಾರಿ ನಿರ್ದೇಶನಾಲಯದ ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.

ಪೂರ್ವನಿಯೋಜಿತ ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ಎಫ್‌ಐಆರ್ ದಾಖಲಿಸುವುದು, ಅದು ನಿಗದಿತ ಅಪರಾಧವಾಗಿದ್ದರೂ, ಮಾಹಿತಿ ವರದಿಯನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸಲು ಮತ್ತು ಯಾರನ್ನಾದರೂ ಕರೆಸಲು ಇಡಿಗೆ ಸಾಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಇಡಿ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕಾದರೆ ನಿಗದಿತ ಅಪರಾಧದ ಆಯೋಗವು ಅಪರಾಧದ ಆದಾಯವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿರಬೇಕು ಮತ್ತು ಆ ಅಪರಾಧದ ಆದಾಯವನ್ನು ಯಾರೋ ಲಾಂಡರ್ ಮಾಡಿರಬೇಕು, ಒಂದು ಹೆಜ್ಜೆ ಮುಂದೆ ಹೋಗಿ, ಮಾಹಿತಿ ವರದಿಯನ್ನು ನೋಂದಾಯಿಸುವ ಮೊದಲು ಮತ್ತು ಸೆಕ್ಷನ್ 50(2) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸಮನ್ಸ್ ನೀಡುವ ಮೊದಲು, ಅಪರಾಧದ ಆದಾಯವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಕೆಲವು ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಇಡಿ ಮೊದಲು ಗುರುತಿಸಬೇಕು.

ಅಕ್ರಮ ಹಣ ಅಥವಾ ಲಂಚ ಪಡೆಯುವ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸೇವಕನು ಅಪರಾಧದ ಆದಾಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯುವುದು ಯಾವುದೇ ರಾಕೆಟ್ ಸಯನ್ಸ್ ಅಲ್ಲ. ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆಯ ಅಪರಾಧವನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಅಪರಾಧದ ಆದಾಯದ ಮೂಲ ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂದಿದೆ ಎಂದು ತಿಳಿಯುವುದು ಸಾಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ವಾದವು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಅಸಂಬದ್ಧವಾಗಿದೆ.

ಸೆಕ್ಷನ್ 3 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಆರು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು ಅಥವಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವುಗಳೆಂದರೆ, (i) ಮರೆಮಾಚುವಿಕೆ (ii) ಒಡೆತನ; (iii) ಸ್ವಾಧೀನ; (iv) ಬಳಕೆ; (v) ಕಳಂಕರಹಿತ ಆಸ್ತಿ ತೋರಿಸುವುದು; ಮತ್ತು (vi) ಕಳಂಕರಹಿತ ಆಸ್ತಿ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಲಂಚವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೆ, ಅವನು ಅಪರಾಧದ ಆದಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಸ್ವಾಧೀನದ ಚಟುವಟಿಕೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಅವನು ಅದನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೂ ಅದನ್ನು ಬಳಕೆಮಾಡಿದರೂ, ಅವನು ಹಣ-ಲಾಂಡರಿಂಗ್ ಅಪರಾಧಕ್ಕೆ ತಪ್ಪಿತಸ್ಥನಾಗುತ್ತಾನೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಸೆಕ್ಷನ್ 3 ರಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾದ ಆರು ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ‘ಬಳಕೆ’ ಕೂಡಾ ಒಂದು.

ಇದನ್ನೂ ಓದಿ: ದ್ವೇಷ ಭಾಷಣ ಪ್ರಕರಣದ ವಿಚಾರಣೆಯನ್ನು ಆಗಸ್ಟ್‌ಗೆ ಮುಂದೂಡಿದ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್

ಸೆಕ್ಷನ್ 3 ರ ಅಗತ್ಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಪೀಠ ಈ ರೀತಿ ಹೇಳಿದೆ: “ಮುನ್ಸೂಚನೆಯ ಅಪರಾಧಗಳ ಎಫ್‌ಐಆರ್‌ಗಳು ಸೆಕ್ಷನ್ 3 ರ ಎಲ್ಲಾ ಮೂರು ಅಂಶಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುತ್ತವೆ, ಅವುಗಳೆಂದರೆ (i) ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು; (ii) ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಮತ್ತು (iii) ಉತ್ಪನ್ನ. ಎಫ್‌ಐಆರ್‌ನಲ್ಲಿನ ಆರೋಪಗಳು (i) ನಿಗದಿತ ಅಪರಾಧಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅಪರಾಧ ಚಟುವಟಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಒಳಗೊಳ್ಳುವಿಕೆ (ii) ಸೆಕ್ಷನ್ 3 ರ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧದ ಆದಾಯದ ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂತು ಎಂಬುದು  (iii) ಅಕ್ರಮ ಹಣ ವ್ಯವಹಾರ. ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ಆರೋಪಗಳು ಇರುವಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಅಪರಾಧದ ಆದಾಯವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಕ್ರಮ ಹಣ ವರ್ಗಾವಣೆಗೆ ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಅಂಶವನ್ನು ಇದು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಯಾವುದೇ ಮೂಲಭೂತ ಸಂಗತಿಗಳು ಅಥವಾ ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಸಂಗತಿಗಳು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಎಲ್ಲಾ ವಾದಗಳು ನ್ಯಾಯಾಲಯವನ್ನು ವಂಚಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ ಎಂದು ಪೀಠ ಹೇಳಿದೆ.

ಮತ್ತಷ್ಟು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸುದ್ದಿಗಳಿಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ