ಬೆಳಗಾವಿ ಗಡಿ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ನಾಳೆ ಸುಪ್ರೀಂ ವಿಚಾರಣೆ ಸಾಧ್ಯತೆ; ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ನಡುವಿನ ಗಡಿ ವಿವಾದದ ಬಗ್ಗೆ ಇಲ್ಲಿದೆ ಮಾಹಿತಿ

ನಾಳೆ ನವೆಂಬರ್ 23 ಬುಧವಾರದಂದು ಕರ್ನಾಟಕ (Karnataka) ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ(Maharashtra) ನಡುವಿನ ಬೆಳಗಾವಿ ಗಡಿ ವಿವಾದವನ್ನು(Belagavi border row) ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್(Supreme Court) ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ದೇಶಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಲಭಿಸಿದ ನಂತರ ಉಭಯ ರಾಜ್ಯಗಳು ಬೆಳಗಾವಿ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜಗಳವಾಡುತ್ತಾ ಬಂದಿವೆ. ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಏಕನಾಥ್ ಶಿಂಧೆ ಅವರು ಸೋಮವಾರ ಸಚಿವರಾದ ಚಂದ್ರಕಾಂತ್ ಪಾಟೀಲ್ ಮತ್ತು ಶಂಭುರಾಜ್ ದೇಸಾಯಿ ಅವರನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಪ್ರಕರಣಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಕಾನೂನು ತಂಡದೊಂದಿಗೆ ಸಮನ್ವಯಗೊಳಿಸಲು ನೇಮಕ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಪ್ರಕರಣದ ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಬಂದಾಗ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ವಾದಿಸಲು ರಾಜ್ಯವು ಹಿರಿಯ ವಕೀಲರ ತಂಡವನ್ನು ರಚಿಸಿದೆ ಎಂದು ಕರ್ನಾಟಕ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಸೋಮವಾರ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.ತಂಡದಲ್ಲಿ ಮಾಜಿ ಅಟಾರ್ನಿ ಜನರಲ್ ಮುಕುಲ್ ರೋಹಟಗಿ, ಶ್ಯಾಮ್ ದಿವಾನ್, ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಾಜಿ ಅಡ್ವೊಕೇಟ್ ಜನರಲ್ ಉದಯ್ ಹೊಳ್ಳ ಮತ್ತು ಮಾರುತಿ ಜಿರಾಳೆ ಇದ್ದಾರೆ.  ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸರ್ಕಾರವು 2004 ರಲ್ಲಿ ಮಹಾಜನ್ ಸಮಿತಿಯ ವರದಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್‌ ಮೊರೆ ಹೋಗಿತ್ತು. ಅಂದಿನಿಂದ ಈ ಪ್ರಕರಣವು ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿದೆ.  ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದೆ.

“ಸಂವಿಧಾನದ 3 ನೇ ವಿಧಿಯ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ರಾಜ್ಯ ಮರುಸಂಘಟನೆ ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ರಾಜ್ಯಗಳ ಮರುಸಂಘಟನೆಯ ನಂತರ, ದೇಶದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಮರುಪರಿಶೀಲನಾ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದ ಉದಾಹರಣೆಗಳಿಲ್ಲ” ಎಂದು ಬೊಮ್ಮಾಯಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಏನಿದು ಬೆಳಗಾವಿ ಗಡಿ ವಿವಾದ?

ನವೆಂಬರ್ 1, 1956 ರಂದು ರಾಜ್ಯಗಳ ಮರುಸಂಘಟನೆ ಕಾಯಿದೆ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಾಗಿನಿಂದ ಕರ್ನಾಟಕ-ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವೆ ಗಡಿ ವಿವಾದವು ಉಲ್ಬಣಗೊಂಡಿದೆ. ಕಾಯಿದೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಅಂದಿನ ಬೆಳಗಾವಿಯನ್ನು ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು, ಇದನ್ನು 1973 ರಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ರಾಜ್ಯಗಳ ಮರುಸಂಘಟನೆಯ 66 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರವೂ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಮರಾಠಿ ಪರ ಗುಂಪುಗಳು ಬೆಳಗಾವಿ, ನಿಪ್ಪಾಣಿ ಮತ್ತು ಕಾರವಾರ ಸೇರಿದಂತೆ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕೆಲವು ಗಡಿ ಪ್ರದೇಶಗಳ ಮೇಲೆ ಹಕ್ಕು ಸಾಧಿಸಿವೆ.

ಬೆಳಗಾವಿಗಾಗಿ ಹೋರಾಟ

ಹಿಂದೆ  ಕರ್ನಾಟಕದ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಾದ ಬೆಳಗಾವಿ (ಬೆಳಗಾಮ್), ವಿಜಯಪುರ (ಬಿಜಾಪುರ), ಧಾರವಾಡ ಮತ್ತು ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡವು ಹಿಂದಿನ ಬಾಂಬೆ ಪ್ರೆಸಿಡೆನ್ಸಿಯ ಭಾಗವಾಗಿತ್ತು. 1947 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ನಂತರ, ಬೆಳಗಾವಿ ಬಾಂಬೆ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಪಟ್ಟಿತು. 1881 ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಬೆಳಗಾವಿಯಲ್ಲಿ 64.3 ಪ್ರತಿಶತ ಜನರು ಕನ್ನಡ ಮಾತನಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, 26.04 ಪ್ರತಿಶತ ಜನರು ಮರಾಠಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, 1940 ಮತ್ತು 50 ರ ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ, ಬೆಳಗಾವಿಯು ಮರಾಠಿ ಮಾತನಾಡುವ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳಿಂದ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಅವರು ಕನ್ನಡಿಗರ ಸಂಖ್ಯೆಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿ ಕನ್ನಡ ಮಾತನಾಡುವವರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಮರಾಠಿಗರಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಿ ಬೆಳಗಾವಿಯನ್ನು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಸಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಮರಾಠಿ ಮಾತನಾಡುವ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸುವ ಏಕೈಕ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ 1948 ರಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಏಕೀಕರಣ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು.

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಕೂಡ ಬೆಳಗಾವಿಯನ್ನು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲು ಪುನರ್‌ಸಂಘಟನಾ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಬೇಡಿಕೆ ಇಟ್ಟಿತ್ತು. ಆದರೆ ಆಯೋಗವು ಇದು ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯದ ಭಾಗವಾಗಿ ಬಾಂಬೆ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಬೆಳಗಾವಿ ಮತ್ತು 10 ತಾಲೂಕುಗಳ ಭಾಷೆಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಗಡಿ ರೇಖೆಗಳನ್ನು ಸೆಳೆಯಿತು.

1957 ರಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯಗಳ ಮರುಸಂಘಟನೆ ಕಾಯಿದೆ 1956 ಅನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿತು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಮರುಹೊಂದಿಸುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿತು. ಮರಾಠಿ ಮಾತನಾಡುವ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸಲು ತನ್ನ ಆಕ್ಷೇಪಣೆಯನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅದು ಗೃಹ ಸಚಿವಾಲಯಕ್ಕೆ ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರವನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಿತು.

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ 814 ಹಳ್ಳಿಗಳು ಮತ್ತು ಬೆಳಗಾವಿ, ನಿಪ್ಪಾಣಿ ಮತ್ತು ಕಾರವಾರ ಈ ಮೂರು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ 2,806 ಚದರ ಮೈಲುಗಳ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ತನ್ನದೆಂದು ಹೇಳಿದೆ.

ಪ್ರತಿ ರಾಜ್ಯದಿಂದ ಇಬ್ಬರು ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಎಂಬಂತೆ 1960 ರಲ್ಲಿ, ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸಲು ನಾಲ್ಕು ಸದಸ್ಯರ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು.ಮೂರು ನಗರ ಪ್ರದೇಶಗಳೊಂದಿಗೆ 814 ಹಳ್ಳಿಗಳ ಬೇಡಿಕೆಗೆ ಬದಲಾಗಿ ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಕನ್ನಡ ಮಾತನಾಡುವ 260 ಹಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮುಂದಾಯಿತು, ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು. ಗಡಿ ವಿವಾದದ ಬಗ್ಗೆ ಸಮಿತಿ ಒಮ್ಮತಕ್ಕೆ ಬರಲು ಸಮಿತಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ.

ಮಹಾಜನ್ ಸಮಿತಿ

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಒತ್ತಡದ ಮೇರೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು 1966 ರಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ನಡುವಿನ ಗಡಿ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್‌ನ ಮಾಜಿ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಮೆಹರ್ ಚಂದ್ ಮಹಾಜನ್ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಏಕವ್ಯಕ್ತಿ ಆಯೋಗವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ 814 ಗ್ರಾಮಗಳು, ಬೆಳಗಾವಿ, ನಿಪ್ಪಾಣಿ ಮತ್ತು ಕಾರವಾರವನ್ನು ಕೇಳಿದ್ದರೆ, ಕರ್ನಾಟಕವು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಕೊಲ್ಲಾಪುರ, ಸೊಲ್ಲಾಪುರ ಮತ್ತು ಸಾಂಗ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಕೇಳಿದೆ ಆಯೋಗವು 2,200 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜ್ಞಾಪಕ ಪತ್ರಗಳನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ್ದು7,500 ಜನರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಿತು.

ಎರಡೂ ಪಕ್ಷಗಳ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಿದ ನಂತರ, ಆಯೋಗವು ತನ್ನ ವರದಿಯನ್ನು 1967 ರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಲ್ಲಿಸಿತು. ಬಹುಕಾಲ ವಿಳಂಬ ಮತ್ತು ವರದಿಯ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಚರ್ಚೆಯ ನಂತರ, ಅದನ್ನು 1971 ರಲ್ಲಿ ಸಂಸತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಲಾಯಿತು. 260 ಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ಮತ್ತು 250 ಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದಾಗ ಆಯೋಗವು ಬೆಳಗಾವಿ ನಗರ ಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ವಾದವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು.

ಆಯೋಗದ ವರದಿಗೆ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಆಕ್ಷೇಪ

ಆಯೋಗದ  ವರದಿಯನ್ನು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು. ಇತ್ತ ಕರ್ನಾಟಕ ಅದರ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಯಥಾಸ್ಥಿತಿ ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿತು. ಕೇಂದ್ರವು ಎರಡು ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ವಹಿಸಿ ಎರಡು ರಾಜ್ಯಗಳ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳ ನಡುವೆ ಅನೇಕ ಸಭೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿದರೂ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಯೋಜನವಾಗಲಿಲ್ಲ.

ಎಂಇಎಸ್ ಹೋರಾಟ

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಏಕೀಕರಣ ಸಮಿತಿ (ಎಂಇಎಸ್) ಬೆಳಗಾವಿಯನ್ನು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರಕ್ಕೆ ವಿಲೀನಗೊಳಿಸುವ ಏಕೈಕ ಕಾರ್ಯಸೂಚಿಯೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುತ್ತಿದೆ. 1960 ಮತ್ತು 1980 ರ ನಡುವಿನ ಅವಧಿಯು ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳನ್ನು ಕಂಡಿತು, ಇದು ಗಡಿ ನಗರವಾದ ಬೆಳಗಾವಿಯನ್ನು ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಉದ್ವಿಗ್ನ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿತು. 1986ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಹಿಂಸಾಚಾರದಲ್ಲಿ ಒಂಬತ್ತು ಮಂದಿ ಪ್ರಾಣ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರು.2004 ರಲ್ಲಿ, ಸಂವಿಧಾನದ 131 (ಬಿ) ಪರಿಚ್ಛೇದದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಗಡಿ ವಿವಾದದ ಇತ್ಯರ್ಥಕ್ಕಾಗಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿತು. ಅಂದಿನಿಂದ ಈ ಪ್ರಕರಣ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಇನ್ನೂ ಬಾಕಿ ಇದೆ.