Folk Art : ಹಾದಿಯೇ ತೋರಿದ ಹಾದಿ : ಕಹಳೆಗೆ ಇವರ ಉಸಿರು, ಕಹಳೆ ಇವರಿಗೆ ಉಸಿರು, ಕೇಳುಗರಿದ್ದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಹಸಿರು
Bugal Artist‘s Life : ಮೆದೆ ಕಟ್ಟುವಾಗ ಹೊಲಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಕಹಳೆ ನುಡಿಸುತ್ತಿದ್ದೆವು. ರೈತರು ಖುಷಿಯಿಂದ ಕೊಟ್ಟ ಮೆದೆಯನ್ನು ಅಕ್ಕಿ ಮಾಡಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಆಗ ಅಕ್ಕಿ ಎನ್ನುವುದು ಬಲು ಅಪರೂಪ. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನವಣೆ ಅನ್ನ, ಅಂಬಲಿಗೆ ಉಪ್ಪು ನೀರು ಹಾಕಿ ಉಣ್ಣುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನಮ್ಮ ತಂದೆ ಒಂದುಹೊತ್ತು ಉಪವಾಸವಿದ್ದು ನಮ್ಮನ್ನು ಬೆಳೆಸಿದರು.’ ಛಲವಾದಿ ಹನುಮಂತಪ್ಪ
ಹಾದಿಯೇ ತೋರಿದ ಹಾದಿ | Haadiye Torida Haadi : ನನಗೆ ಅರವತ್ತಾದರೂ ಈಗಲೂ ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ಎದ್ದು ಕಹಳೆ ಊದುವುದು ಅಭ್ಯಾಸ. ಮುಂಜಾನೆ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರೆ ಹಿಡಿತ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಆವಾಗೆಲ್ಲ ನಾವು ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಆಗ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಜನರು ಇದನ್ನು ತೊಂದರೆಯೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಈಗ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಓದುವ ಮಕ್ಕಳು ಹೆಚ್ಚಿರುವುದರಿಂದ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಒಟ್ಟಾರೆ ಊರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಶಬ್ಧ ಮಾಡುವ ಹಾಗಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ನಮ್ಮೂರಿನ ಎತ್ತರದ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಹತ್ತುತ್ತೇವೆ. ಅಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲೂ ಐದು ಹಳ್ಳಿಯ ಸೊಬಗು ಕಾಣಬಹುದು ಹಾಗೇನೇ ಅಲ್ಲಿ ಬೀರಪ್ಪನ ಗುಡಿ ಆಂಜನೇಯನ ಗುಡಿಗಳಿವೆ. ಅಲ್ಲಿ ಹೋಗಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ. ಇದರ ಕಲಿಕೆ ಚಿಕ್ಕಂದಿನಿಂದಲೇ ಶುರುವಾಗಬೇಕು. 20–25 ವರ್ಷದ ನಂತರ ಕಲಿಯಲು ಕಷ್ಟ. ನಾನು ಯಾವುದಾದರೂ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಕಹಳೆ ಊದಿ ಎಂದು ಹುರುಪಿನಿಂದ ಜನ ಕೇಳುತ್ತಾರೆ. ನಾನಾಗ ಮೈಮರೆತು ಊದುತ್ತೇನೆ. ಎಲ್ಲ ನೋವನ್ನೂ ಮರೆಯುತ್ತೇನೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಛಲವಾದಿ ಹನುಮಂತಪ್ಪ.
ಜ್ಯೋತಿ ಎಸ್, ಸಿಟಿಝೆನ್ ಜರ್ನಲಿಸ್ಟ್, ಬೆಂಗಳೂರು
*
(ಹಾದಿ – 3)
ಪುರಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಶಂಖಗಳಿದ್ದಂತೆ ರಾಜರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಹಳೆಗಳಿದ್ದವು. ಕುಮಾರವ್ಯಾಸ ಭಾರತದ ಕರ್ಣಪರ್ವದಲ್ಲಿರುವ ‘ಕನಲಿದವು ನಿಸ್ಸಾಳ ರಿಪುನೃಪ ಜನವ ಬಯ್ದವು ಕಹಳೆ ಬಹುವಿಧ’ ಎಂಬ ಸಾಲು ಕಹಳೆಯ ಪ್ರಾಚೀನ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಕಹಳೆಯ ಮೂಲಕ ಸಮಯ, ಸಂದರ್ಭ ಸೂಚಿಸಲು ಹದಿನಾಲ್ಕು ಬಗೆಯ ಕಹಳೆಗಳಿದ್ದು, ವಿಧವಿಧದ ನಾದವನ್ನು ಹೊರಡಿಸುತ್ತಿದ್ದವು; ಜಾವಗಹಳೆ, ಬೇಟೆಯಲ್ಲಿ ಹುಲಿಗಹಳೆ, ಸಮರದಲ್ಲಿ ರಣಕಹಳೆ ಹೀಗೆ ಹದಿನಾಲ್ಕು ಬಗೆಯಲ್ಲಿದ್ದವಂತೆ.
ಜಾತ್ರೆ, ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ವಾದ್ಯಗಳಿಗೂ ಮೊದಲು ಶುಭಸಂಕೇತವಾಗಿ ಕಹಳೆ ಮೊಳಗಬೇಕು ಎನ್ನುವುದು ರೂಢಿ. ಗಣ್ಯವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ವೇದಿಕೆಗೆ ಕರೆತರುವಾಗ ಗೌರವದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಕಹಳೆ ನುಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕೋಟೆಯ ಎತ್ತರದ ಮೇಲೆ ನಿಂತು ಕಾವಲುಗಾರ ದೂರದಲ್ಲಿ ಶತ್ರುಗಳ ಆಗಮನವನ್ನು ಗಮನಿಸಿ ಕಹಳೆ ಊದಿ ಕೋಟೆಯೊಳಗಿನ ಸೈನಿಕರಿಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ. ಆ ಕಹಳೆ ಗರ್ಜನೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಲು ಸೈನಿಕರಲ್ಲಿ ಸ್ಫೂರ್ತಿ ತುಂಬುತ್ತಿತ್ತು. ಇಂತಹ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಹಳೆಯ ಶಬ್ದ ಜೋರಾಗಿ ಬಹುದೂರದವರೆಗೆ ಕೇಳಿಸುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಇದನ್ನು ಊದುತ್ತಿದ್ದರು.
‘ಕೊಂಬುಗಳು ಕರೆದಾವ ಕಾಳಿಗಳು ಊದ್ಯಾವ ದಿಮ್ಮಿ ಕರಡೆಲ್ಲ ಕನಕಣಿಸಿ–ನಿಬ್ಬಣದ ಅಬ್ಬರ ಸಂಭ್ರಮ ಕೇಳ್ಯಾವ’
ಇಲ್ಲಿ ಕೊಂಬುಗಳು ಮದುವೆಯ ದಿಬ್ಬಣದ ಸಂಭ್ರಮ ಸೂಚಕವಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗಿವೆ. ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದನಗಳ ಕೊಂಬುಗಳನ್ನು ಊದಲು ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆ ಕೊಂಬುಗಳು ಕ್ರಮೇಣ ಈ ಕಹಳೆಗಳತ್ತ ತಿರುಗಿದವು. ಕಹಳೆಯನ್ನು ಮೂರು ಹಿತ್ತಾಳೆ ತುಂಡುಗಳಿಂದ ಬೆಸುಗೆ ಹಾಕಿ ಮಾಡಿರುತ್ತಾರೆ. ಬೆಸುಗೆಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಬಳೆಗಳನ್ನು ಹಾಕಿರುತ್ತಾರೆ. ಊದುವ ಜಾಗ ಕಿರಿದಾಗಿದ್ದು ಕ್ರಮೇಣ ವಿಶಾಲವಾಗುತ್ತಾ ಅರ್ಧ ಚಂದ್ರನ ಆಕಾರ ಪಡೆದಿರುತ್ತದೆ. ಧೋತ್ರ ಉಟ್ಟುಕೊಂಡು ಮೇಲೆ ಬಿಳಿ ಅಂಗಿ ತೊಟ್ಟು, ನಡುವಿಗೆ ಕೆಂಪು ವಸ್ತ್ರ, ತಲೆಗೆ ಹಳದಿ ಪೇಟ ಸುತ್ತಿಕೊಂಡ ಇವರನ್ನು ನೋಡುವುದೇ ಚೆಂದ. ಕಹಳೆ ವಾದ್ಯಕ್ಕೆ ನಮ್ಮ ನಾಡಬಾವುಟದ ಬಣ್ಣವಾದ ಕೆಂಪು–ಹಳದಿ ವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಸುತ್ತಿ ಅಲಂಕಾರ ಮಾಡಿ ಇವರು ಕಹಳೆ ಊದಲು ಆರಂಭಿಸಿದರೆ ನೋಡುಗರಿಗೆ ಮೈ ನವಿರೇಳುತ್ತದೆ.
2021ರ ಡಿಸೆಂಬರ್ 19ರಂದು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಮಾಗಡಿ ಮುಖ್ಯರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಫೂರ್ತಿಧಾಮದಲ್ಲಿ ನೆಲದಪದ ದೇಸಿ ಯುವ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಕಹಳೆವಾದನ ಕೇಳುತ್ತ ಜಂಜಡಗಳೆಲ್ಲವೂ ಮರೆಯಾಗಿದ್ದವು. ಕೂಡಲೇ ಆ ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಮಾತನಾಡಬೇಕು ಎನ್ನಿಸಿತು. ಕಹಳೆ ವಾದನವನ್ನು ಬದುಕನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡ ಜನಪದ ಕಲಾವಿದ ಛಲವಾದಿ ಕಹಳೆ ಹನುಮಂತಪ್ಪ ಬಳ್ಳಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕಂಪ್ಲಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ರಾಮಸಾಗರ ಗ್ರಾಮದವರು. ಇವರ ತಾತ ಕಹಳೆ ಹೊನ್ನಳ್ಳಪ್ಪ, ಅಪ್ಪ ಕಹಳೆ ಹುಲುಗಪ್ಪ, ಇವರು ಕಹಳೆ ಹನುಮಂತಪ್ಪ. ಇದೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಅಪರೂಪದ ಕಲೆ. ಇವರು ರಾಜ ಮಹಾರಾಜರ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ವಂಶ ಪಾರಂಪರ್ಯವಾಗಿ ಕಹಳೆ ವಾದ್ಯವನ್ನು ನುಡಿಸುತ್ತ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಮುಂದಿನದು ಹನುಮಂತಪ್ಪನವರ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ…
‘ನನಗೆ ಅರವತ್ತಾದರೂ ಈಗಲೂ ಬೆಳಗಿನ ಜಾವ ಎದ್ದು ಕಹಳೆ ಊದುವುದು ಅಭ್ಯಾಸ. ಮುಂಜಾನೆ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದರೆ ಹಿಡಿತ ಸಿಗುತ್ತದೆ. ಆವಾಗೆಲ್ಲ ನಾವು ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಆಗ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಜನರು ಇದನ್ನು ತೊಂದರೆಯೆಂದು ಭಾವಿಸುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಈಗ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಜನಸಂದಣಿ, ಓದುವ ಮಕ್ಕಳು ಹೆಚ್ಚಿರುವುದರಿಂದ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಒಟ್ಟಾರೆ ಊರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಶಬ್ದ ಮಾಡುವ ಹಾಗಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದ ನಮ್ಮೂರಿನ ಎತ್ತರದ ಬೆಟ್ಟವನ್ನು ಹತ್ತುತ್ತೇವೆ. ಅಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲೂ ಐದು ಹಳ್ಳಿಯ ಸೊಬಗು ಕಾಣಬಹುದು ಹಾಗೇನೇ ಅಲ್ಲಿ ಬೀರಪ್ಪನ ಗುಡಿ ಆಂಜನೇಯನ ಗುಡಿಗಳಿವೆ. ಅಲ್ಲಿ ಹೋಗಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತೇವೆ.’
ಹಿಂದೆಲ್ಲ ನಮಗೆ ಅನ್ನ ಸಿಗುವುದೂ ಕಷ್ಟ. ಕಹಳೆ ವಾದನವೇ ನಮಗೆ ಆಸರೆಯಾಗಿತ್ತು. ಆವಾಗೆಲ್ಲ ರೈತರು ಗದ್ದೆ ಮಾಡಿ, ನೆಲ್ಲು ಕೊಯ್ದು ಮೆದೆ ಕಟ್ಟುವಾಗ ನಾವು ಗದ್ದೆಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಕಹಳೆ ಊದಿ ಅವರನ್ನು ಖುಷಿಪಡಿಸಿದರೆ ಒಂದಷ್ಟು ಮೆದೆ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದರು. ನಂತರ ಮತ್ತೊಂದು ಗದ್ದೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಹೀಗೆ ಗದ್ದೆಗದ್ದೆಗೂ ಹೋಗಿ ಕಹಳೆ ಊದಿ ಖುಷಿಪಡಿಸಿ ಅವರು ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದ ಭತ್ತದ ಮೆದೆಯನ್ನು ಮನೆಗೆ ತರುತ್ತಿದ್ದರು ಅಪ್ಪ. ನಮ್ಮ ಮನೆಯ ಹತ್ತಿರ ವಿಶಾಲವಾದ ಬಂಡೆ ಇತ್ತು. ಅನುಕೂಲವಾದಾಗ ಕೋಣೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಮೆದೆಯನ್ನು ತಂದು ಅಲ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಕಣ ಮಾಡಿ ಅಕ್ಕಿ ಮಾಡಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೆವು. ಆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅನ್ನಕ್ಕೂ ಬಹಳ ತೊಂದರೆಯಿದ್ದಿದ್ದರಿಂದ ನವಣೆ ಅನ್ನ, ಅಂಬಲಿ ಮಾಡಿ ಅದಕ್ಕೆ ಉಪ್ಪು ನೀರು ಹಾಕಿ ಉಂಡು ಕಾಲ ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದೆವು. ನಮ್ಮ ತಂದೆಯವರು ಪ್ರತಿದಿನ ನಮಗಾಗಿ ಅವರ ಒಂದು ಹೊತ್ತಿನ ಊಟ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಿ ನಮ್ಮನ್ನು ಸಾಕಿದರು.
ಕನಕಗಿರಿ ಉತ್ಸವ, ಹೊಸಪೇಟೆ ಉತ್ಸವ ಹೀಗೆ ಮುಂತಾದ ಉತ್ಸವಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅಲ್ಲಿನ ಗಣ್ಯ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ವೈಭೋಗದಿಂದ ವೇದಿಕೆಗೆ ಬರಲು ನಾವು ಕಹಳೆ ಊದಿ ಸ್ವಾಗತ ಕೋರುತ್ತೇವೆ. ನನ್ನ ಮಕ್ಕಳು ಕೃಷ್ಣ, ಮಹೇಶ್, ಗಣೇಶ್ ಈಗ ಮೊಮ್ಮಕ್ಕಳಾದ ಉದಯ್, ಸಾಗರ್, ಸಂತೋಷ್ ಇವರು ಬಾಲ್ಯದಿಂದಲೇ ವಿಶೇಷ ಆಸಕ್ತಿಯಿಂದ ಕಹಳೆ ವಾದ್ಯ ನುಡಿಸುತ್ತಿರುವುದು ನನಗಂತೂ ತುಂಬಾ ಖುಷಿ ತಂದಿದೆ, ತಲತಲಾಂತರದಿಂದಲೂ ನಾವು ಕಹಳೆಯನ್ನು ನುಡಿಸುತ್ತ ಬಂದಿದ್ದು ಇದು ಮುಂದಿನ ತಲೆಮಾರುಗಳಿಗೂ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದೆಯಲ್ಲ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕೆ. ಕಹಳೆಯನ್ನು ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿಯಿಂದ ತರುತ್ತೇವೆ. ಈಗ ಎಂಟ್ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ 1,650 ರೂಪಾಯಿ ಕೊಟ್ಟು ಕಹಳೆ ತಂದಿದ್ದೆ. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಇದರ ಬೆಲೆ ಒಂದು ಕಹಳೆಗೆ 4,000 ರೂಪಾಯಿ ಆಗಿದೆ.
ಇದರ ಕಲಿಕೆ ಚಿಕ್ಕಂದಿನಿಂದಲೇ ಶುರುವಾಗಬೇಕು. 20–25 ವರ್ಷದ ನಂತರ ಕಲಿಯಲು ಕಷ್ಟ. ನಾನು ಯಾವುದಾದರೂ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕೆ ಹೋದಾಗ ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಕಹಳೆ ಊದಿ ಇನ್ನೊಮ್ಮೆ ಊದಿ ಎಂದು ಹುರುಪಿನಿಂದ ಜನ ಕೇಳುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. ನನಗಾಗ ನನ್ನ ವಯಸ್ಸನ್ನೇ ಮರೆತು ಕಹಳೆ ಊದುವಷ್ಟು ಹುಮ್ಮಸ್ಸು ಬರುತ್ತದೆ, ಕಹಳೆ ಊದಲು ಆರಂಭಿಸಿದರೆ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ದನಿ ಕೇಳಿಬರುತ್ತದೆ. ಬೆರಗಿನಿಂದ ತಟ್ಟಿದ ಚಪ್ಪಾಳೆ ಮತ್ತು ಭೇಷ್ ನಮ್ಮನ್ನು ಹುರಿದುಂಬಿಸುತ್ತವೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಉಸಿರೇ ಮೂಲವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಬೆನ್ನಿನಲ್ಲಿ ನರಗಳು ಹಿಡಿಯುತ್ತವೆ. ಆದರೆ, ಅದನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ನುಡಿಸಬೇಕು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಚಂದ ಆಗಬೇಕು ಎಂದರೆ ಯಾವ ಹಳ್ಳಿಗೂ ಹೋಗಿ ಕಲಾ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುತ್ತೇವೆ. ನಮ್ಮ ನೋವನ್ನು ಮರೆಯುತ್ತೇವೆ.
ಕಹಳೆವಾದನ ನನ್ನ ನಂತರವೂ ಮುಂದುವರೆಸಬೇಕು ಎಂಬ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ತಲಾ ಹತ್ತು ಜನರಂತೆ ಎರಡು ತಂಡಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದೇನೆ. ಒನಕೆ ಓಬವ್ವ ಕಹಳೆ ವಾದನ ತಂಡ ಮತ್ತು ವೀರ ಒನಕೆ ಓಬವ್ವ ಕಹಳೆ ವಾದನ ತಂಡ. ಹಂಪಿ ಉತ್ಸವ, ಮೈಸೂರು ದಸರಾ, ಕೊಪ್ಪಳ, ಬಳ್ಳಾರಿ, ದಾವಣಗೆರೆ, ಧಾರವಾಡ, ಬೆಳಗಾವಿ, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ, ಬೀದರ್, ಹೊಸಪೇಟೆ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಹಳ್ಳಿ ಹಳ್ಳಿಗಳಿಗೂ ಹೋಗಿ ನಾವು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತ ಬಂದಿದ್ದೇವೆ. ಬಳ್ಳಾರಿಯ ಕನ್ನಡ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಇಲಾಖೆಯಲ್ಲಿ ಅರ್ಜಿ ಕೊಟ್ಟು ಮನವಿ ಮಾಡಿರುವುದರಿಂದ ಅವರು ಪ್ರತೀ ವರ್ಷ ನಮ್ಮ ವಿಳಾಸಕ್ಕೆ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ವಿವರ ಬರೆದು ಪತ್ರ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಹೇಗೋ ಕಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಜೀವನ ಸಾಗಿದೆ. ಈಗೀಗ ಇದನ್ನು ನುಡಿಸುವವರು ಕೇಳುವವರು ಕಡಿಮೆಯೇ. ಕೇವಲ ಗೌರವದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಕರಾವಳಿ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಂಬಳ, ಭೂತಕೋಲಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ನುಡಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಆದರೆ ಇದೊಂದರ ಮೇಲೆಯೇ ಬದುಕು ಸಾಗಿಸುವುದು ಈಗಿನ ದಿನಮಾನಗಳಲ್ಲಿ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕಲೆಗಳನ್ನು ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ನುಂಗಿಹಾಕುತ್ತಿದೆ. ಕೃಷಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಜೀವನ ಸಾಗಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಆದರೆ ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಯವರು ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಕಲಿಯಲೇಬೇಕು. ಜೊತೆಗೆ ಕಲೆಯೂ ಇರಬೇಕು.
ಯಾವುದೇ ಜಾತ್ರೆ, ಉತ್ಸವ, ಶುಭ ಸಮಾರಂಭಗಳಿಗೆ ಕಹಳೆ ನುಡಿಸಲು ನಮ್ಮನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಬಹುದು : 9742012068/9742051320
*
(ಮುಂದಿನ ಹಾದಿ : 3.2.2022)
ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳಿಗೆ : tv9kannadadigital@gmail.com
*
ಇದನ್ನೂ ಓದಿ : Snake Catcher : ಹಾದಿಯೇ ತೋರಿದ ಹಾದಿ ; ‘ಹಾವು ಕಂಡರೆ ಕೊಲ್ಲಬೇಡಿ ನಮಗೆ ಫೋನ್ ಮಾಡಿ‘ ಸ್ನೇಕ್ ಮಹಾಂತೇಶ್